Του Βασιλη Ταλαμαγκα
Δεκάδες χιλιάδες επαγγελματίες, οι οποίοι πλήρωναν για χρόνια ασφαλιστικές εισφορές στα πρώην Ταμεία – ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ, ΟΓΑ – βρίσκονται σήμερα σε μια κατάσταση αδιεξόδου. Χωρίς καμία προοπτική σύνταξης, παρά το γεγονός ότι υπήρξαν για δεκαετίες συνεπείς στις υποχρεώσεις τους, έρχονται αντιμέτωποι με έναν φαύλο κύκλο χρεών, που απειλεί να καταρρεύσει όχι μόνο τις ζωές τους, αλλά και την ίδια την έννοια της κοινωνικής ασφάλισης στη χώρα μας.
Το πρόβλημα ξεκινά από το γεγονός ότι πολλοί ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι δεν κατάφεραν να ανταποκριθούν στις υψηλές εισφορές που επιβλήθηκαν την περίοδο της κρίσης. Η συσσώρευση οφειλών, σε συνδυασμό με τις προσαυξήσεις και τα πρόστιμα, οδήγησε σε χρέη που σήμερα ξεπερνούν κάθε δυνατότητα αποπληρωμής. Αποτέλεσμα είναι χιλιάδες ασφαλισμένοι να αδυνατούν να κατοχυρώσουν δικαίωμα σύνταξης, αφού τα Ταμεία μπλοκάρουν τις αιτήσεις τους μέχρι να ρυθμιστούν τα χρέη.
Η κατάσταση αυτή δημιουργεί μια κοινωνική βόμβα. Επαγγελματίες που δούλεψαν σκληρά μια ζωή, πλήρωσαν εισφορές για δεκαετίες και συνεισέφεραν στην οικονομία, βλέπουν τώρα να τους αρνούνται το στοιχειώδες δικαίωμα σε μια αξιοπρεπή σύνταξη. Πολλοί αναγκάζονται να εργάζονται μέχρι τα βαθιά γεράματα, άλλοι επιβιώνουν με τη βοήθεια συγγενών, ενώ αρκετοί βυθίζονται στη φτώχεια και στην απόγνωση.
Το ελληνικό κράτος έχει επιχειρήσει κατά καιρούς να δώσει λύσεις μέσω ρυθμίσεων οφειλών, όπως οι 120 δόσεις. Ωστόσο, οι ρυθμίσεις αυτές αποδεικνύονται ανεπαρκείς. Όσοι δεν καταφέρνουν να παραμείνουν συνεπείς χάνουν αυτομάτως τη ρύθμιση και επιστρέφουν στην αρχική κατάσταση. Έτσι, αντί να λύνεται το πρόβλημα, διαιωνίζεται, με τα χρέη να διογκώνονται και τους ασφαλισμένους να εγκλωβίζονται ακόμα περισσότερο.
Η πολιτεία οφείλει να αντιμετωπίσει άμεσα και ριζικά το ζήτημα. Η διαγραφή ενός μέρους των χρεών, η δυνατότητα παρακράτησης μικρού ποσοστού από τη μελλοντική σύνταξη ή η δημιουργία ειδικού προγράμματος κοινωνικής ασφάλειας για τους υπερχρεωμένους επαγγελματίες θα μπορούσαν να αποτελέσουν λύσεις. Το βέβαιο είναι ότι η σημερινή κατάσταση δεν μπορεί να συνεχιστεί. Η κοινωνική ασφάλιση χάνει την αξιοπιστία της, οι επαγγελματίες αισθάνονται προδομένοι και το κοινωνικό κράτος δίνει την εικόνα ενός μηχανισμού τιμωρίας, αντί προστασίας.
Αν η κυβέρνηση δεν δώσει λύση, το πρόβλημα θα επιδεινωθεί. Σύντομα δεκάδες χιλιάδες συμπολίτες μας θα βρεθούν στο περιθώριο, χωρίς καμία προοπτική αξιοπρεπούς διαβίωσης. Και τότε, το πλήγμα δεν θα αφορά μόνο τους ίδιους, αλλά ολόκληρη την κοινωνία, καθώς θα καταρρεύσει η εμπιστοσύνη στο ασφαλιστικό σύστημα – έναν από τους θεμελιώδεις πυλώνες του κοινωνικού συμβολαίου.
Σε μια χώρα που πέρασε τόσα από την κρίση, είναι αδιανόητο άνθρωποι που δούλεψαν και πλήρωσαν για δεκαετίες να ζουν στο έλεος της αβεβαιότητας. Η σύνταξη δεν είναι πολυτέλεια. Είναι δικαίωμα. Και η Πολιτεία οφείλει να το διασφαλίσει.
