Του Βασίλη Ταλαμάγκα
Η σύσταση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας σηματοδότησε μια νέα εποχή στη διαφάνεια και στην καταπολέμηση της διαφθοράς στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Με αποστολή τη διερεύνηση και δίωξη εγκλημάτων που πλήττουν τον προϋπολογισμό της Ε.Ε., όπως απάτες με ευρωπαϊκά κονδύλια, διασυνοριακές οικονομικές απάτες και ξέπλυμα χρήματος, η EPPO αποτελεί ένα θεσμικό αντίβαρο στην αδιαφάνεια και στη συγκάλυψη. Η Ελλάδα, αν και εντάχθηκε σχετικά καθυστερημένα στο μηχανισμό της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, βρίσκεται πλέον στο επίκεντρο σημαντικών ερευνών. Αυτό, όπως είναι φυσικό, προκαλεί ένταση στο πολιτικό σκηνικό.
Τα τελευταία χρόνια, η χώρα μας έχει αντιμετωπίσει σοβαρά σκάνδαλα που σχετίζονται με την κακοδιαχείριση ευρωπαϊκών κονδυλίων και δημόσιου χρήματος. Οι υποθέσεις αυτές δεν περιορίζονται σε “τεχνοκρατικά” λάθη ή γραφειοκρατικές παραλείψεις, αλλά σε περιπτώσεις όπου υπάρχουν ενδείξεις συνειδητής κατάχρησης εξουσίας, ευνοιοκρατίας ή ακόμα και διαφθοράς σε υψηλό πολιτικό επίπεδο. Η είσοδος της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας στην ελληνική πραγματικότητα προσφέρει ένα νέο εργαλείο ελέγχου και απονομής δικαιοσύνης, ανεξάρτητο από την εσωτερική πολιτική πίεση.
Είναι λοιπόν λογικό να αναρωτηθεί κανείς: υπάρχουν πολιτικά πρόσωπα σήμερα στην Ελλάδα που φοβούνται την αλήθεια; Η απάντηση δεν μπορεί να δοθεί με απόλυτη βεβαιότητα χωρίς αποδείξεις. Ωστόσο, η πολιτική αντίδραση που παρατηρείται κάθε φορά που ανοίγει μια έρευνα –είτε από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία είτε από εγχώριες αρχές– συχνά συνοδεύεται από επιθετικές ρητορικές περί “διώξεων”, “σκευωριών” ή “πολιτικών κινήτρων”. Το φαινόμενο αυτό γεννά εύλογα ερωτήματα για το κατά πόσο κάποιοι ενοχλούνται από τη διαλεύκανση της αλήθειας.
Η διαφάνεια δεν είναι εχθρός της πολιτικής· είναι η προϋπόθεση της υγιούς δημοκρατίας. Όταν η αλήθεια φοβίζει, τότε υπάρχει κάτι που πρέπει να ερευνηθεί βαθύτερα. Η λειτουργία θεσμών όπως η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία δεν αποσκοπεί σε πολιτικές διώξεις, αλλά στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των πολιτών στο κράτος δικαίου. Αν κάποια πολιτικά πρόσωπα αισθάνονται ότι απειλούνται από την αποκάλυψη στοιχείων, τότε η ευθύνη ανήκει στους ίδιους να αποδείξουν την αθωότητά τους μέσω διαφάνειας και λογοδοσίας.
Η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων και να δείξει ότι δεν έχει τίποτα να φοβηθεί από τον ευρωπαϊκό έλεγχο. Η συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία μπορεί να γίνει αφορμή για έναν νέο πολιτικό πολιτισμό, όπου η αλήθεια δεν θα αποτελεί απειλή αλλά πυξίδα για το μέλλον. Πάντως υπάρχει και κάτι άλλο που έχει σχέση με την εικόνα της κοινωνίας . Το ερώτημα δεν είναι μόνο αν υπάρχουν πολιτικά πρόσωπα που φοβούνται – αλλά και αν η κοινωνία είναι διατεθειμένη να απαιτήσει την πλήρη διαλεύκανση, χωρίς εξαιρέσεις.
