Νικος Τοσκας- Τι είδους Άμυνα θέλουμε;

Οι εξοπλισμοί που τα επόμενα 12 χρόνια θα φτάσουν τα 30 δις, εντυπωσιάζουν τους μη γνώστες, καλοπιάνουν το στρατιωτικό κατεστημένο και δίνουν κέρδη στους εμπόρους όπλων και στους ξένους κατασκευαστές.

Κάποιοι εξοπλισμοί είναι απόλυτα απαραίτητοι αν συνδυαστούν με την κατάλληλη τακτική χρησιμοποίηση και τις ανάγκες προστασίας της κυριαρχίας της χώρας π.χ. αντιαεροπορική άμυνα, εκσυγχρονισμοί φρεγατών.

Δεν έχουν ληφθεί υπόψη τα παραδείγματα από τις σύγχρονες συρράξεις.

Η σύγχρονη τεχνολογία είναι απαραίτητη για ένα στρατό αλλά πρέπει να υπάρχουν άνθρωποι να την υπηρετούν αλλιώς απαξιώνεται και την κρίσιμη στιγμή δεν είναι διαθέσιμη.

Η μειωμένη στελέχωση των μονάδων σε κρίσιμες περιοχές (σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε ο ΥΠΑΜ κ. Δένδιας) αποδυναμώνει την ικανότητα και στερεί την εκπαίδευση του προσωπικού και τη συντήρηση του υλικού.

Η ανάθεση της αντιαεροπορικής άμυνας στα νησιά, αποκλειστικά σε ισραηλινά συστήματα, μπορεί να δημιουργήσει τα ίδια προβλήματα που προέκυψαν με τα ρωσικά όταν άλλαξαν οι συσχετισμοί και οι συμμαχίες μετά το 2014. Αναφέρομαι, φυσικά, σε πιθανή μελλοντική ισραηλο-τουρκική προσέγγιση.

Η ευθυνοφοβική αντίληψη των υπερβολικών μέτρων ασφαλείας, που προέρχεται από την εποχή του εμφυλίου και της νοοτροπίας ότι ‘’ο εχθρός είναι παντού’’, καταπονεί το προσωπικό.

Η εγκατάλειψη της αμυντικής βιομηχανίας, συνολικά, αφήνει τις ένοπλες δυνάμεις χωρίς γραμμές ανεφοδιασμού σε πυρομαχικά και συντήρηση αεροσκαφών και οχημάτων/αρμάτων.

Η προμήθεια τεσσάρων πανάκριβων γαλλικών drones/UAVs Patroller, με εμβέλεια 200 χλμ, χωρίς οπλισμό και μόνο για παρατήρηση, δείχνει τη μεγαλομανία για το ‘’μεγάλο’’ και ακριβό (55 εκατομ.) και την παραμέληση του μικρού, φτηνού και πιο χρήσιμου. Ήδη στον αρμόδιο τύπο έχει αναγραφεί ότι οι γαλλικές Ε.Δ. απέσυραν την δική τους παραγγελία λόγω τεχνικών προβλημάτων.

Για τον πόλεμο στην Ουκρανία οι Ρώσοι θα κατασκευάσουν 4 εκατομμύρια μικρά drones σε ένα χρόνο και οι Ουκρανοί 2 εκατομμύρια. Κάθε βδομάδα οι Ρώσοι εκτοξεύουν 2.000 drones (πέρυσι 1.000) εκ των οποίων βρίσκουν το στόχο 250 και τα υπόλοιπα καταρρίπτονται. Τα περισσότερα έχουν εκρηκτική κεφαλή και είναι φτηνές κατασκευές αξίας 1.500 δολαρίων.

Η χρήση τους έχει αντικαταστήσει σε πολλές περιπτώσεις τα επιθετικά ελικόπτερα ακόμη και τα μαχητικά αεροσκάφη.

Η μαζική κατασκευή τους εδώ θα έδινε οφέλη σε μικρές αμυντικές βιομηχανίες και σε νεαρούς επιστήμονες.

Η χρήση των drones στην Ουκρανία αποθάρρυνε τις μεγάλες επιθέσεις αρμάτων και μηχανοκινήτων γιατί όλα γίνονται φανερά από χαμηλό ύψος και ότι φαίνεται προσβάλλεται και καταστρέφεται. Έτσι καθυστερούν οι Ρώσοι και ο πόλεμος επανήλθε στην τακτική της ‘’τριβής’’, στο πεζικό και στα χαρακώματα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Τα οπλικά συστήματα που ζητάει ο Ζελένσκυ από την Δύση είναι κύρια πυραυλικά, για να μεταφέρει τον πόλεμο στα μετόπισθεν και τις ρωσικές πόλεις.

Η μαζική αποστολή στην Ουκρανία πυρομαχικών πυροβολικού, αντιαεροπορικών χαμηλού ύψους κ.α., αφήνουν δυσαναπλήρωτο κενό στις ανάγκες της χώρας.

Η παραγγελία 4^ης γαλλικής φρεγάτας Belharra, χωρίς τις διαδικασίες της αμυντικής σχεδίασης, εγείρει πολλά επιχειρησιακά και οικονομικά ερωτηματικά. Θα έχει όπλα ή θα παραγγελθούν χωριστά; Χρειάζεται επιχειρησιακά ή μήπως έπρεπε τα χρήματα να δοθούν σε μικρότερα πλοία που θα ‘’αλωνίζουν’’ το Αιγαίο σε καθημερινή βάση, όπως έχουν κάνει οι Τούρκοι; Υπόψη ότι οι ένοπλες δυνάμεις εκτός από τον πόλεμο είναι και δύναμη αποτροπής στην ειρήνη. Οι φρεγάτες Belharra θα ήταν χρήσιμες αν έφεραν πυραύλους Scalp Naval (μάλλον δεν δέχτηκαν οι Γάλλοι) για προσβολή στόχων σε μεγάλες αποστάσεις (1.400 χλμ) και χωρίς οι ίδιες να γίνουν στόχοι. Παρόμοιοι πύραυλοι Scalp με μικρότερο βεληνεκές (500 χλμ) μπορούν να εκτοξευθούν από αεροσκάφη Mirage/Rafale. Και εδώ υπάρχει άλλος ένας προβληματισμός, μήπως υπάρχει επικάλυψη δυνατοτήτων αεροσκαφών και πλοίων και επόμενα σπατάλη χρημάτων;

Σε άρθρο, αυτές τις μέρες, στο Military Balance, αναφέρεται το παράδειγμα χωρών που καταφεύγουν σε προγράμματα μικρότερων πλοίων (κορβετών ή φρεγατών) όπως οι τουρκικές MILGEM ή η σουηδική Visby ή η ισραηλινή Reshef, με δυνατότητα κάθετης εκτόξευσης πυραύλων, όπως οι φρεγάτες. Και αυτό γιατί για περιπολίες σε κλειστές θάλασσες δεν συμφέρει να χρησιμοποιούνται πανάκριβα μεγάλα πλοία που έχουν κατασκευαστεί για ανοιχτές θάλασσες (blue waters).

Επιπλέον η ναυτική ιστορία δείχνει ότι τα μεγάλα πλοία γίνονται εύκολα στόχος όπως έγινε με τα δυο πανίσχυρα γερμανικά Bismarck και Tirpitz στον Β’ Π.Π. Εκτός αν η κυβέρνηση προορίζει τις φρεγάτες Belharra για αποστολές στον Ειρηνικό και την Κινεζική θάλασσα, κάτι που έχει ήδη ανακοινωθεί για την άσκηση με αμερικανικά πλοία, το επόμενο καλοκαίρι.

Συμπέρασμα

Ο απαραίτητος εκσυγχρονισμός των ενόπλων δυνάμεων πρέπει να έχει σαν μοναδικό σκοπό την διασφάλιση της κυριαρχίας της χώρας.

Για να έχει νόημα θα πρέπει να συνδυαστεί με κατάργηση μονάδων στο εσωτερικό και τα μετόπισθεν, αλλαγή δομής, συνδυασμό όπλων, νέες τακτικές, εκπαίδευση στην πράξη, προμήθεια των αναγκαίων όπλων και όχι μόνο ακριβών.

Όλα τα άλλα είναι απλώς επικοινωνία, χρήσιμη για τις εκλογές αλλά επικίνδυνη την κρίσιμη στιγμή, η οποία δεν ξέρουμε πότε θα έρθει στο ρευστό και επικίνδυνο περιβάλλον της περιοχής μας.

(Ο Ν. Τόσκας είναι υποστράτηγος ε.α. και πρώην υπουργός)