Με την ονομασία «Σεπτεμβριανά» έμεινε στην ιστορία το οργανωμένο πογκρόμ της νύχτας της 6ης Σεπτεμβρίου 1955, εξ ου και η ονομασία, που συνέβη στη Κωνσταντινούπολη, όταν καθοδηγούμενος τουρκικός όχλος προκάλεσε βίαια επεισόδια κατά των περιουσιών των Ελλήνων ομογενών και των Αρμενίων, πλην όμως Τούρκων υπηκόων, καθώς και άλλων μη μουσουλμανικών μειονοτήτων, λεηλατώντας και πυρπολώντας Ελληνικά καταστήματα, σπίτια, σχολεία και βεβηλώνοντας εκκλησίες ακόμα και νεκροταφεία δημιουργώντας τρομοκρατία και ανασφάλεια για τις υφιστάμενες μειονότητες.
Αποτέλεσμα, οι 100.000 Έλληνες που ζούσαν εκείνη την περίοδο στην Πόλη να συρρικνωθούν σταδιακά και σήμερα μόλις και μετά βίας να ξεπερνούν τις 2.000.
Δείχνοντας τα ζωώδη ένστικτα τους ο μαινόμενος τουρκικός όχλος ξεχύθηκε στους δρόμους της Πόλης και άρχισε να λεηλατεί κάθε τι το Ελληνικό.
Εννέα περίπου ώρες ήταν αρκετές για να καταστραφούν:
• 1004 σπίτια.
• 4348 καταστήματα.
• 27 φαρμακεία.
• 26 σχολεία.
• 5 πολιτιστικοί σύλλογοι.
• Οι εγκαταστάσεις 3 εφημερίδων.
• 12 ξενοδοχεία.
• 11 κλινικές.
• 21 εργοστάσια.
• 110 ζαχαροπλαστεία και εστιατόρια.
• 73 εκκλησίες.
• Συλήθηκαν πάρα πολλοί τάφοι σε 2 κοιμητήρια.
Επίθεση δέχτηκαν επίσης και ένας μικρός αριθμός αρμενικών και εβραϊκών περιουσιών, ορισμένες αρμενικές εκκλησίες και μια εβραϊκή συναγωγή.
• Τον θάνατο 30 Ελλήνων.
• Τον θάνατο ενός Αρμένιου.
• 2000 περίπου υπολογίζονται από τους κύκλους της ομογένειας οι βιασμοί, αν και επισήμως καταγγέλθηκαν μόνο 200.
• Τον βιασμό αδιευκρίνιστου αριθμού ανδρών (εξαναγκάστηκαν να υποστούν περιτομή).
• Ιδιαίτερο μίσος επεδείχθη κατά των ιερωμένων, αφού πολλοί απ’ αυτούς ξυλοκοπήθηκαν αγριότατα, άλλοι γυμνώθηκαν και διαπομπεύθηκαν.
Μέσα σε λίγες ώρες η Ελληνική οικονομική δραστηριότητα καταστράφηκε σχεδόν ολοσχερώς, αφού τα σπίτια και οι περιουσίες των περισσότερων Ελλήνων και τα ιδρύματα της ομογένειας λεηλατήθηκαν.
Χιλιάδες Έλληνες έμειναν κυριολεκτικώς μόνο με τα ρούχα που φορούσαν, αφού στα σπίτια τους καταστράφηκαν με πρωτοφανή μανία ή εκλάπησαν τα πάντα από οικιακά σκεύη και τρόφιμα μέχρι κρεβάτια, καναπέδες και ακριβά κοσμήματα.
8.700 περίπου άτομα έμειναν άνεργα, αφού οι επιχειρήσεις στις οποίες εργάζονταν είχαν καταστραφεί.
Οι υλικές ζημιές από τις καταστροφές υπολογίστηκαν από τις τουρκικές αρχές σε 69.578.744 τουρκικές λίρες. Ελληνικές πηγές υπολόγισαν τις ζημιές σε 165 εκατομμύρια τουρκικές λίρες (60 εκατομμύρια δολάρια), ενώ 150 εκατομμύρια δολάρια ήταν οι ζημιές από τις καταστροφές σε εκκλησίες κ.τ.λ.
Η τουρκική κυβέρνηση υποσχέθηκε ότι θα αποζημιώσει γενναία τα θύματα, αλλά φυσικά τα χρήματα που δόθηκαν ήταν απειροελάχιστα.
Τα «Σεπτεμβριανά» αποτελούν ένα μέρος ενός μακρύ καταλόγου διώξεων κατά αλλοθρήσκων μειονοτήτων, οι οποίοι ξεκίνησαν περίπου στα τέλη της οθωμανικής αυτοκρατορίας και εντάθηκαν από την εποχή των νεοτούρκων και ύστερα.
70 χρόνια μετά η μνήμη παραμένει ισχυρή.
Όσα χρόνια κι αν περάσουν, δεν ξεχνώ!
