Το δημογραφικό ζήτημα αποτελεί μια από τις πιο πιεστικές προκλήσεις για την Ελλάδα, με την υπογεννητικότητα και τη γήρανση του πληθυσμού να απειλούν τη βιωσιμότητα του κοινωνικού και οικονομικού μοντέλου της χώρας. Το 2025, κατά την Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης , η ελληνική κυβέρνηση αναμένεται να παρουσιάσει ένα ακόμα πακέτο μέτρων που στοχεύουν στη στήριξη των οικογενειών και στην ενίσχυση της γεννητικότητας, μέσω φορολογικών ελαφρύνσεων, επιδοτήσεων, και πολιτικών στέγασης.
Ένα από τα πιο αναμενόμενα μέτρα αφορά την ενίσχυση των οικογενειών μέσω φορολογικών κινήτρων. Η κυβέρνηση εξετάζει την εφαρμογή σημαντικών φορολογικών ελαφρύνσεων για τις οικογένειες, ειδικά για εκείνες με παιδιά, προκειμένου να μειωθεί το οικονομικό βάρος που επωμίζονται οι γονείς στην καθημερινότητά τους.
Η μεγαλύτερη και πιο σημαντική από τις φορολογικές παροχές, αναμένεται να είναι η όποια νέα εξέλιξη για την αύξηση του αφορολόγητου ορίου για τις οικογένειες με παιδιά.
Οι ασκήσεις που τρέχουν στο υπουργείο Οικονομικών περιλαμβάνουν την κλιμακωτή αύξηση του αφορολόγητου ορίου, με βάση τον αριθμό των παιδιών. Σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, εξετάζονται εναλλακτικές προτάσεις που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως «ανάχωμα» στις πολλαπλές πιέσεις που δέχεται το διαθέσιμο εισόδημα της ελληνικής οικογένειας, από πληθωρισμό, στεγαστικό κόστος, αλλά και την ίδια τη δομή του φορολογικού συστήματος.
Παρά το γεγονός ότι ισχύει αυξημένο αφορολόγητο για οικογένειες με παιδιά – με την έκπτωση φόρου να μεταφράζεται σε επιπλέον 1.000 ευρώ ανά παιδί – τα περιθώρια παρέμβασης παραμένουν, ιδίως για τα χαμηλότερα εισοδήματα και τους εργαζόμενους γονείς. Υπενθυμίζεται ότι το αφορολόγητο έχει διαμορφωθεί στις 10.000 ευρώ για οικογένειες με ένα παιδί, στις 11.000 για δύο παιδιά και στις 12.000 για τρία.
Κυβερνητική βούληση είναι , οσα περισσότερα παιδιά έχει μια οικογένεια (μονογονεϊκή ή μη) τόσο μεγαλύτερη μείωση φόρου θα απολαμβάνει από το πρώτο παιδί. Με πιθανότητες οι πολύτεκνοι, δηλαδή μία οικογένεια με τέσσερα παιδιά, να μην πληρώνει καθόλου φόρο
Στο τραπέζι βρίσκονται επιπλέον στοχευμένα μέτρα, όπως η ενίσχυση φοροαπαλλαγών για δαπάνες υγείας και η αύξηση της έκπτωσης φόρου για εργοδοτικές παροχές σε εργαζόμενους που αποκτούν παιδί, σε μια προσπάθεια να ενισχυθεί και ο θεσμός της οικογενειακής εργασίας.
Η κυβέρνηση δρομολογεί, σύμφωνα με πληροφορίες, την περαιτέρω σύγκλιση των δικαιωμάτων και παροχών τρίτεκνων και πολύτεκνων ανεξάρτητα από το εισόδημά τους, ενώ προετοιμάζεται και αναμένεται σε δεύτερο χρόνο δομική αναμόρφωση των επιδομάτων. Ήδη ελήφθησαν τελικές αποφάσεις για ρυθμίσεις, φέρνοντας αλλαγές αφενός στις προσλήψεις τριτέκνων και πολυτέκνων μέσω ΑΣΕΠ αφετέρου σε παροχές των τρίτεκνων.
Για τις προσλήψεις στο Δημόσιο αποφασίστηκε τροποποίηση της ποσόστωσης τρίτεκνων που σήμερα είναι στο 12% του συνόλου των προκηρυσσόµενων θέσεων (και στο 16% για τους πολύτεκνους).
Κατά πληροφορίες το οριστικό σχέδιο πιθανότατα να προβλέπει εξίσωση τρίτεκνων – πολύτεκνων, με την πρώτη κατηγορία να μπορεί να κάνει αιτήσεις για τους διορισμούς μέσω ΑΣΕΠ, χρησιμοποιώντας το υπόλοιπο των πολυτέκνων.
Στο θέμα των παροχών, έρχονται αλλαγές με τη δια βίου αναγνώριση της τριτεκνικής ιδιότητας, όπως ισχύει για την πολυτεκνική και όπως είχε ήδη εξαγγείλει ο Κυριάκος Μητσοτάκης για σχεδόν 200.000 οικογένειες. Με λίγα λόγια, η οικογένεια δεν θα χάνει τα δικαιώματα της τριτεκνίας όταν ένα παιδί της ενηλικιώνεται ή ολοκληρώνει τις σπουδές του.
Εκτός από τις φορολογικές ελαφρύνσεις, η κυβέρνηση προγραμματίζει την αύξηση των οικογενειακών επιδομάτων, προκειμένου να καλυφθούν οι αυξανόμενες ανάγκες των οικογενειών με παιδιά. Η αύξηση των επιδομάτων θα είναι στοχευμένη και θα αφορά κυρίως τις οικογένειες με παιδιά κάτω των 18 ετών, ενώ ειδική μέριμνα θα υπάρξει και για τις μονογονεϊκές οικογένειες.
Οι βασικές προτάσεις που αναμένεται να παρουσιαστούν είναι η αύξηση του ποσού που καταβάλλεται για το κάθε παιδί που μεγαλώνει η οικογένεια, και η εισαγωγή νέων τύπων επιδοτήσεων που να καλύπτουν τα έξοδα για τη φροντίδα των παιδιών, τις σχολικές ανάγκες ή ακόμα και την υγειονομική κάλυψη. Η πρόταση που εξετάζεται αφορά την αύξηση των μηνιαίων επιδομάτων, ειδικά για τις οικογένειες με δύο και περισσότερα παιδιά, σε επίπεδα που να καθιστούν βιώσιμη τη στήριξη της οικογένειας σε μια περίοδο αυξημένων οικονομικών δυσκολιών.
Η απόκτηση πρώτης κατοικίας αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια για τις νέες οικογένειες στην Ελλάδα, ιδιαίτερα λόγω της εκτίναξης των τιμών των ακινήτων και των υψηλών επιτοκίων των στεγαστικών δανείων. Η κυβέρνηση εξετάζει εκ νέου τη χορήγηση προγραμμάτων επιδότησης για την αγορά πρώτης κατοικίας, τα οποία θα αφορούν κυρίως τα νέα ζευγάρια και τις οικογένειες με χαμηλά και μεσαία εισοδήματα.
Το πρόγραμμα «Σπίτι Μου» αναμένεται να επεκταθεί και να ενισχυθεί το 2026, προσφέροντας επιδότηση για την αγορά πρώτης κατοικίας και προνομιακούς όρους δανεισμού. Οι οικογένειες που πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια (όπως ηλικία κάτω των 40 ετών και εισοδηματικά κριτήρια) θα μπορούν να επωφεληθούν από επιδοτούμενα δάνεια ή ακόμα και να λάβουν δωρεάν επιδότηση για την αγορά ή την κατασκευή του πρώτου τους σπιτιού στο πλαίσιο της κοινωνικής κατοικίας .
Στόχος είναι να αυξηθεί η προσφορά κατοικιών στην αγορά, γιαυτό και αναμένεται να ανακοινωθεί πλέγμα κινήτρων και αντικινήτρων προς την κατεύθυνση αυτή που θα αφορά τους ιδιοκτήτες παράλληλα με διευκολύνσεις προς τους ενοικιαστές. Στα κίνητρα για την αγορά κατοικίας θα περιλαμβάνεται και η παράταση για ακόμη ένα έτος και το 2026 της αναστολής του ΦΠΑ στα νεόδμητα ακίνητα.
Επιπλέον, η κυβέρνηση προγραμματίζει την υλοποίηση προγραμμάτων για την ενεργειακή αναβάθμιση των κατοικιών των νέων οικογενειών, προσφέροντας επιδοτήσεις και φορολογικές ελαφρύνσεις για την ανακαίνιση των σπιτιών τους με στόχο την ενεργειακή αποδοτικότητα και τη μείωση των εξόδων θέρμανσης και ψύξης.
Ένα ακόμα κρίσιμο κομμάτι των μέτρων για την ενίσχυση των οικογενειών είναι η υποστήριξη της υγειονομικής φροντίδας για τα παιδιά και τις μητέρες, καθώς και η παροχή υπηρεσιών ψυχολογικής στήριξης για τα ζευγάρια που αναλαμβάνουν τη φροντίδα των παιδιών.
Η κυβέρνηση εξετάζει τη δυνατότητα επέκτασης των δωρεάν υγειονομικών υπηρεσιών για τις νέες οικογένειες και τη δημιουργία ειδικών προγραμμάτων για τη στήριξη των μονογονεϊκών οικογενειών, οι οποίες συχνά αντιμετωπίζουν περισσότερες δυσκολίες στην ανατροφή των παιδιών.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός αναμένεται να ανακοινώσει στη ΔΕΘ 2025 ένα σύνολο πολιτικών που έχουν ως στόχο την ενίσχυση της οικογένειας και την ενθάρρυνση της γεννητικότητας. Η συνδυασμένη εφαρμογή φορολογικών ελαφρύνσεων, επιδοτήσεων, μέτρων στέγασης και κοινωνικών υπηρεσιών θα αποτελέσει ένα ολοκληρωμένο πακέτο που θα επιδιώξει να ανατρέψει τις τάσεις υπογεννητικότητας και να στηρίξει τις νέες οικογένειες στην Ελλάδα.
