Του Βασιλη Ταλαμαγκα
Η σύγκρουση ανάμεσα στο Ισραήλ και τους παλαιστίνιους στην Λωρίδα της Γάζας έχει προκαλέσει μια ανθρωπιστική κρίση άνευ προηγουμένου. Από την έναρξη των εχθροπραξιών τον Οκτώβριο του 2023, το Ισραήλ έχει εξαπολύσει εκτεταμένες αεροπορικές και χερσαίες επιθέσεις, οι οποίες έχουν οδηγήσει στην καταστροφή χιλιάδων κατοικιών, δημόσιων κτηρίων, σχολείων, νοσοκομείων και βασικών υποδομών. Γιατί όμως συμβαίνει αυτή η μαζική καταστροφή;
Η επίσημη θέση του Ισραήλ είναι ότι οι επιχειρήσεις στοχεύουν στην εξουδετέρωση της Χαμάς, της παλαιστινιακής ισλαμιστικής οργάνωσης που ελέγχει τη Γάζα από το 2007. Μετά την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023, κατά την οποία σκοτώθηκαν περίπου 1.200 Ισραηλινοί και κρατήθηκαν δεκάδες όμηροι, το Ισραήλ ξεκίνησε μια εκστρατεία με στόχο να εξαλείψει την απειλή που αντιπροσωπεύει η οργάνωση.
Σύμφωνα με τον ισραηλινό στρατό, πολλά κτήρια στη Γάζα χρησιμοποιούνται από τη Χαμάς ως στρατιωτικές βάσεις, αποθήκες όπλων ή υπόγεια τούνελ. Ως εκ τούτου, στόχοι όπως σπίτια, σχολεία ή ακόμα και νοσοκομεία θεωρούνται “νόμιμοι στρατιωτικοί στόχοι” αν υπάρχουν υποψίες ότι φιλοξενούν μαχητές ή υλικό της Χαμάς.
Παρά την ρητορική περί στοχευμένων πληγμάτων, η καταστροφή έχει οδηγήσει σε τεράστιες απώλειες αμάχων και την κατάρρευση κάθε μορφής πολιτικής ζωής στη Γάζα. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΟΗΕ, πάνω από το 70% των κτηρίων στη Γάζα έχουν υποστεί ζημιές ή έχουν καταστραφεί πλήρως. Χιλιάδες οικογένειες έχουν χάσει τα σπίτια τους, εκατοντάδες σχολεία δεν λειτουργούν, και το υγειονομικό σύστημα έχει διαλυθεί. Πάνω από 35.000 Παλαιστίνιοι έχουν σκοτωθεί – οι περισσότεροι άμαχοι, σύμφωνα με οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Ανεξάρτητοι παρατηρητές και ανθρωπιστικές οργανώσεις κατηγορούν το Ισραήλ για δυσανάλογη χρήση βίας, συλλογική τιμωρία και παραβίαση του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου. Η συστηματική κατεδάφιση κτηρίων φαίνεται να υπερβαίνει την ανάγκη για στρατιωτική αντιμετώπιση της Χαμάς και αγγίζει τα όρια της καταστροφής ολόκληρης της κοινωνικής δομής της Γάζας.
Πολλοί αναλυτές θεωρούν ότι το Ισραήλ δεν περιορίζεται σε στρατιωτικούς στόχους, αλλά επιδιώκει μια γενικότερη στρατηγική αποδυνάμωσης της Γάζας ως ζωντανής κοινωνίας. Η καταστροφή υποδομών όπως εργοστάσια, υδροηλεκτρικά έργα, πανεπιστήμια και κατοικίες δεν αφήνει περιθώρια για ένα βιώσιμο μέλλον στον παλαιστινιακό πληθυσμό.
Σε αυτή την οπτική, η κατεδάφιση κτηρίων , μέσω της οριστικής κατάληψης της Λωρίδας , λειτουργεί και ως μέσο πίεσης: να διαλυθεί το ηθικό του παλαιστινιακού λαού και να καταστεί αδύνατη η επιστροφή στην “κανονικότητα”.
Η καταστροφή της Γάζας εγείρει σοβαρά ηθικά, νομικά και πολιτικά ερωτήματα. Αν και η ασφάλεια είναι δικαίωμα κάθε κράτους, η μαζική τιμωρία ενός ολόκληρου πληθυσμού δεν μπορεί να δικαιολογηθεί με στρατιωτικούς όρους. Η διεθνής κοινότητα καλείται να δράσει, όχι μόνο για την κατάπαυση του πυρός, αλλά και για την αποκατάσταση της δικαιοσύνης και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
