Ο Ντόναλντ Τραμπ, πιστός στο στυλ του «America First», επέστρεψε δυναμικά στο προσκήνιο της διεθνούς οικονομικής σκηνής, προκαλώντας νέο σάλο με την ανακοίνωσή του για επιβολή δασμών 30% στις εισαγωγές από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η απόφαση αυτή, που παρουσιάστηκε ως μέτρο «προστασίας της αμερικανικής βιομηχανίας», έχει ήδη προκαλέσει έντονες αντιδράσεις στις Βρυξέλλες και θέτει σε κίνδυνο τις εύθραυστες ισορροπίες στο παγκόσμιο εμπόριο.
Οι δασμοί αφορούν κυρίως βιομηχανικά προϊόντα, αγροτικά αγαθά και αυτοκινητοβιομηχανία, τομέας στον οποίο η Ευρώπη διατηρεί ισχυρή παρουσία στις ΗΠΑ. Ο Τραμπ κατηγόρησε την ΕΕ για «άδικες εμπορικές πρακτικές» και δήλωσε πως οι δασμοί είναι απαραίτητοι για να επανέλθει η ισορροπία στο εμπορικό ισοζύγιο.
Οι αγορές δεν φαίνεται πάντως να «πανικοβάλλονται» από τις εξαγγελίες και τις αποφάσεις Τραμπ για υψηλότερους συντελεστές, της τάξης του 20%-50%, σε περισσότερους από 20 εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ, με τελευταίους αποδέκτες αυτών να είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση και το Μεξικό.
Στη επιστολή του προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, την οποία ανάρτησε στο Truth Social, απείλησε με επιβολή οριζόντιων δασμών 30% στις ευρωπαϊκές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ – σημαντικά υψηλότερους από το ποσοστό 20% που είχε ανακοινώσει στις 2 Απριλίου – αν δεν επιτευχθεί εμπορική συμφωνία έως την 1η Αυγούστου.
Μία συμφωνία, για την οποία ο Αμερικανός Πρόεδρος «δείχνει» τα ανταλλάγματα που ζητά. «Αν επιθυμείτε να ανοίξετε την κλειστή έως τώρα στις ΗΠΑ εμπορική αγορά σας και να εξαλείψετε τα δασμολογικά και μη δασμολογικά εμπόδια στο εμπόριο και πολιτικές σας θα εξετάσουμε, ίσως, μία προσαρμογή σε αυτή την επιστολή», έγραψε ο Τραμπ, περιορίζοντας τις προσδοκίες που είχαν δημιουργηθεί για μία επικείμενη συμφωνία-πλαίσιο.
Από την πλευρά της, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, αντέδρασε πιο γρήγορα από την προηγούμενη φορά και απάντησε ότι η επιβολή δασμών 30% θα διατάρασσε τις αναγκαίες διατλαντικές εφοδιαστικές αλυσίδες και τόνισε ότι λίγες οικονομίες στον κόσμο είναι τόσο ανοικτές και εφαρμόζουν δίκαιες εμπορικές πρακτικές όσο η ΕΕ. Σημείωσε ότι η ΕΕ θα συνεχίσει να εργάζεται για μία συμφωνία έως την 1η Αυγούστου, αλλά παράλληλα θα λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα για τη διασφάλιση των συμφερόντων της ΕΕ, «μεταξύ των οποίων και αναλογικά αντίμετρα, εφόσον χρειαστεί».
Όταν ο Τραμπ ανακοίνωσε στις 2 Απριλίου τους λεγόμενους «ανταποδοτικούς» δασμούς 10%-50% που θα επέβαλε στους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ, οι αμερικανικές μετοχές και το δολάριο σημείωσαν πολύ μεγάλη πτώση .
Ο Τραμπ ανέστειλε στις 9 Απριλίου για ένα τρίμηνο τους υψηλότερους δασμολογικούς συντελεστές, διατηρώντας για τις περισσότερες χώρες έναν βασικό συντελεστή 10%, ώστε να δοθεί η δυνατότητα διαπραγμάτευσης διμερών εμπορικών συμφωνιών. Η προθεσμία έληξε την περασμένη εβδομάδα , αλλά οι ΗΠΑ, που εκτιμούσαν ότι θα πετύχαιναν 90 συμφωνίες σε 90 ημέρες, είχαν καταλήξει σε ένα πλαίσιο εμπορικής συμφωνίας με δύο μόνο χώρες – τη Μεγαλη Βρετανία και το μακρινο Βιετνάμ.
Βλέποντας ότι οι διαπραγματεύσεις δεν προχωρούν όσο γρήγορα πίστευε ο ίδιος, ο Τραμπ είχε προετοιμάσει το έδαφος για να δώσει περισσότερο χρόνο. Ετσι υπέγραψε την παράταση έως την 1η Αυγούστου της προθεσμίας για την υπογραφή εμπορικών συμφωνιών. Παράλληλα, έστειλε επιστολές σε 23 χώρες, όπου προειδοποιούσε ότι οι δασμοί θα αυξάνονταν από 20% έως 50%, αν δεν υπήρχαν συμφωνίες έως το τέλος του μήνα, ασκώντας έτσι πίεση σε σημαντικούς εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ, όπως ο Καναδάς, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα, να υποχωρήσουν στις διαπραγματεύσεις που κάνουν.
Η δημοσίευση των επιστολών αυτών δεν φάνηκε να επηρεάζει τη στάση των επενδυτών, οι οποίοι επέδειξαν μεγάλη ψυχραιμία .
Πιθανόν, όμως, ο εφησυχασμός των αγορών να είναι αποτέλεσμα και του εθισμού τους στην προοπτική νέων αυξήσεων στους δασμούς, θεωρώντας ότι αυτοί δεν θα έχουν τον μεγάλο αντίκτυπο που φοβούνταν αρχικά ότι θα είχαν για τις οικονομίες και ιδιαίτερα την αμερικανική. Το γεγονός ότι έως τώρα δεν έχει φανεί κάποια αύξηση του πληθωρισμού στις ΗΠΑ, έχει αμβλύνει τους φόβους των επενδυτών. Το ίδιο ισχύει και για την πορεία της ευρωπαϊκής οικονομίας, όπου η ανάκαμψη αναμένεται βραδύτερη απ’ ό,τι αναμενόταν, κοντά στο 1%, αλλά χωρίς να διαφαίνεται κάποιος κίνδυνος ύφεσης
Το γεγονός, ωστόσο, ότι δεν έχει υπάρξει έως τώρα ισχυρός αντίκτυπος στις οικονομίες, δεν σημαίνει ότι ένα μπαράζ υψηλότερων δασμών δεν θα επιτείνει τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν. Η Αμερικανική Fed έχει σταματήσει από την αρχή του χρόνου τη μείωση των επιτοκίων, τα οποία παραμένουν πάνω από το 4%, επειδή θεωρούν ότι οι δασμοί θα έχουν τελικά επιπτώσεις στον πληθωρισμό και μάλιστα πιο μόνιμες.
Πάντως οι διεθνείς οικονομικοί κύκλοι πιστεύουν ότι ο Τραμπ θα βάλει και άλλους δασμούς. Ήδη έχει επιβαρύνει με 25% τις εισαγωγές αυτοκινήτων και ανταλλακτικών τους, ενώ διπλασίασε και τους δασμούς στον χάλυβα και το αλουμίνιο στο 50%. Για την 1η Αυγούστου ανακοίνωσε δασμό 50% στις εισαγωγές χαλκού και προανήγγειλε δασμούς στα φαρμακευτικά προϊόντα, που μπορεί να φτάσουν και το 200%, όπως είπε, αφού περάσει όμως ένα ολόκληρο ετος . Γενικά το σκηνικο χωρίς να πανικοβάλλει το παγκόσμιο οικονομικο γιγνεσθε, προβληματίζει στο έπακρο .
