Του Βασιλη Ταλαμαγκα
Η πολιτική σκηνή της Ελλάδας βρίσκεται σε μια κρίσιμη καμπή, και η πολιτική επιβίωση του Κυριάκου Μητσοτάκη φαίνεται να εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από μια στρατηγική επιλογή: την αλλαγή του εκλογικού νόμου. Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, μετά τις εκλογές του 2023 και την καθιέρωση της ενισχυμένης αναλογικής, αντιμετωπίζει ένα μεταβαλλόμενο πολιτικό τοπίο, όπου οι συσχετισμοί δυνάμεων είναι ρευστοί και η λαϊκή δυσαρέσκεια, είτε λόγω οικονομικών πιέσεων είτε λόγω θεσμικών προβλημάτων, ενισχύεται.
Ο ισχύων εκλογικός νόμος, που ψηφίστηκε από την κυβέρνηση Μητσοτάκη το 2020 και τέθηκε σε εφαρμογή το 2023, βασίζεται σε ένα σύστημα ενισχυμένης αναλογικής με μπόνους εδρών για το πρώτο κόμμα. Σκοπός του ήταν να διασφαλίσει τη σταθερότητα και την κυβερνησιμότητα της χώρας, μετά από την πειραματική εφαρμογή της απλής αναλογικής. Ωστόσο, οι τελευταίες δημοσκοπήσεις, οι κοινωνικές αντιδράσεις και η άνοδος μικρότερων κομμάτων δημιουργούν εύλογες ανησυχίες στο Μέγαρο Μαξίμου για το κατά πόσο το σημερινό σύστημα επαρκεί για να εξασφαλίσει αυτοδυναμία σε μελλοντικές αναμετρήσεις.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, έχουν αρχίσει να διακινούνται σενάρια περί νέας αλλαγής του εκλογικού νόμου, ίσως πιο ενισχυμένου ή με υψηλότερα εμπόδια για την είσοδο μικρών κομμάτων στη Βουλή. Ο Μητσοτάκης, με δεδομένη την πίεση από τα δεξιά του και τη συνεχιζόμενη φθορά της Νέας Δημοκρατίας, φαίνεται να εξετάζει κάθε δυνατό μέσο για να διατηρήσει τον έλεγχο του πολιτικού παιχνιδιού.
Η αλλαγή του εκλογικού νόμου, ωστόσο, ενέχει και πολιτικό κόστος. Η αντιπολίτευση θα κατηγορήσει την κυβέρνηση για εργαλειοποίηση των θεσμών και για απροκάλυπτη προσπάθεια χειραγώγησης του εκλογικού αποτελέσματος. Επιπλέον, μια νέα αλλαγή λίγα μόλις χρόνια μετά την προηγούμενη μπορεί να υπονομεύσει την εμπιστοσύνη των πολιτών στο ίδιο το εκλογικό σύστημα και να ενισχύσει την πολιτική αποστασιοποίηση.
Παρόλα αυτά, για τον Κυριακο Μητσοτάκη η επιβίωση της κυβέρνησής του ίσως να εξαρτάται από αυτόν τον υπολογισμένο κίνδυνο. Εάν οι πολιτικοί συσχετισμοί συνεχίσουν να κινούνται εις βάρος της Νέας Δημοκρατίας, η διατήρηση του υπάρχοντος εκλογικού νόμου θα μπορούσε να οδηγήσει σε αδυναμία σχηματισμού αυτοδύναμης κυβέρνησης, ακόμα και σε περίπτωση πρωτιάς. Σε ένα τέτοιο σενάριο, ο εκλογικός νόμος γίνεται το τελευταίο εργαλείο στρατηγικής άμυνας.
Η συζήτηση περί αλλαγής του εκλογικού νόμου δεν είναι απλώς θεσμική ή τεχνική. Είναι βαθιά πολιτική και αγγίζει τον πυρήνα της πολιτικής επιβίωσης του Κυριάκου Μητσοτάκη. Οι τελευταίες πληροφορίες μιλούν ότι προκρίνεται το Γερμανικο μοντέλο των 200 μονοεδρικών με λίστα και 100 «επίλεκτους» από λίστα επικρατείας. Επίσης οι «κατασκευαστές» του νέου νόμου , είναι υπερ, για την άνοδο του οριου εσόδου στην βουλή για να μείνουν εξω τα μικρά κόμματα .
Σε μια εποχή αβεβαιότητας, ο εκλογικός νόμος αναδεικνύεται σε κρίσιμο εργαλείο πολιτικής στρατηγικής — και ίσως το τελευταίο χαρτί που έχει στα χέρια του ο κ. Μητσοτακης για να παραμείνει κυρίαρχος στο πολιτικό σκηνικό
