Τουρκία και Λιβύη στήνουν γεωπολιτική μέγγενη. Ο ΥΕΘΑ Ν. Δένδιας προειδοποιεί…

Άρθρο του Χρήστου Καπούτση

Αν η Ελλάδα δεν απαντήσει άμεσα, εμπράκτως και στρατηγικά, στο νέο
γεωπολιτικό πλαίσιο της Ανατολικής Μεσογείου, θα βρεθεί αντιμέτωπη
με τετελεσμένα που θα διαβρώσουν την αποτρεπτική της ισχύ και θα
υπονομεύσουν την εθνική της κυριαρχία.
Ορατά είναι πλέον τα προμηνύματα στρατηγικής περικύκλωσης στην
Ανατολική Μεσόγειο.
Η Τουρκία, μεθοδικά και με πράξεις, επιδιώκει τη γεωστρατηγική
ενοποίηση της Λιβύης με τη «Γαλάζια Πατρίδα». Η επικείμενη ή ήδη
συντελεσμένη, επικύρωση του τουρκολιβυκού μνημονίου και από την
Ανατολική Λιβύη (Βεγγάζη), πέραν της Τρίπολης, δεν συνιστά απλώς
ένα αμφισβητήσιμο διμερές έγγραφο. Είναι ευθεία στρατηγική απειλή
με ευρύτερες γεωπολιτικές προεκτάσεις. Καθώς η Άγκυρα επιδιώκει
τετελεσμένα με Λιβύη και πιθανόν Συρία, ο ΥΕΘΑ Ν. Δένδιας εκπέμπει
σήμα συναγερμού για τον τεχνολογικό αναχρονισμό των Ενόπλων
Δυνάμεων, που καθιστά «προβληματική» την αποτρεπτική ισχύ της
χώρας.
Ο Υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης, δήλωσε
κατηγορηματικά ότι: «Το "τουρκολιβυκό μνημόνιο", ανεξαρτήτως του
ποιος το κυρώνει, είναι εξ ορισμού ανυπόστατο και άκυρο». Η Αθήνα
θεωρεί ότι πρόκειται για κατάφωρη παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου
της Θάλασσας (UNCLOS), καθώς παραγράφει τα κυριαρχικά δικαιώματα
των ελληνικών νησιών, ιδίως νότια της Κρήτης.
Από την άλλη πλευρά, ο Τούρκος ΥΠΕΞ Χακάν Φιντάν αντιτείνει πως το
τουρκολιβυκό σύμφωνο είναι «απολύτως συμβατό με το διεθνές
δίκαιο». Η Άγκυρα, με κάθε ευκαιρία, επιδιώκει να το καταστήσει de
facto διεθνώς αναγνωρίσιμο, με παραχωρήσεις ερευνών και
ενεργειακών δικαιωμάτων σε τουρκολιβυκές οντότητες, ακόμα και
εντός ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Ο Τούρκος ΥΠΕΞ Χακάν Φιντάν κατά
την κοινή συνέντευξη τύπου με τον Λίβυο ομόλογό του στη Βεγγάζη
είπε: «Η Τουρκία και η Λιβύη έχουν κάθε δικαίωμα να συνάπτουν
συμφωνίες που εξυπηρετούν τα εθνικά τους συμφέροντα. Το μνημόνιο
για τις θαλάσσιες ζώνες σέβεται πλήρως το διεθνές δίκαιο και
στηρίζεται στη νομιμότητα που απορρέει από τη νόμιμη κυβέρνηση της
Λιβύης». Επεσήμανε μάλιστα ότι η Τουρκία «θα συνεχίσει τις
γεωτρητικές και ερευνητικές της δραστηριότητες με βάση το μνημόνιο»,

και κάλεσε τη διεθνή κοινότητα «να μην υποκύπτει στις υπερβολικές
απαιτήσεις της Ελλάδας και της Ελληνοκυπριακής Διοίκησης», όπως
αποκάλεσε την Κυπριακή Δημοκρατία.
Η Ελλάδα προς το παρόν αρκείται στις προειδοποιήσεις. Δηλώσεις
κυβερνητικών αξιωματούχων, ενημερώσεις στην Ε.Ε. και ρηματικές
διακοινώσεις, δεν μπορούν να αντισταθμίσουν τη δύναμη των
«γεγονότων επί του πεδίου». Όταν η γεωστρατηγική πίεση
κλιμακώνεται, η απάντηση οφείλει να είναι εμπράκτως σαφής: ότι τα
ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα δεν είναι αντικείμενο γεωπολιτικού
συμψηφισμού.
Η μόνη ενέργεια που μπορεί να αποδομήσει τη στρατηγική
περικύκλωσης είναι η μονομερής οριοθέτηση ΑΟΖ
Ελλάδας–Κύπρου–Αιγύπτου, με βάση τη μέση γραμμή. Δεν είναι
«πρόκληση». Είναι νόμιμη άσκηση εθνικής κυριαρχίας και πράξη
υψηλής διπλωματικής νομιμότητας. Αν επιβεβαιωθεί και η προοπτική
ρύθμισης ΑΟΖ Τουρκίας–Συρίας, τότε η στρατηγική πίεση θα γίνει
ασφυκτική. Το Καστελλόριζο και γενικότερα η πλήρης επήρεια των
ελληνικών νησιών στην οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών, θα τεθούν
υπό αμφισβήτηση όχι μόνο από την Άγκυρα, αλλά και στο επίπεδο της
διεθνούς αντίληψης.
«Ο στρατός μας ζει σε άλλη εποχή»: Μια δήλωση-καμπανάκι
από τον Ν. Δένδια
Ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Δένδιας, στην πρόσφατη συμμετοχή
του στο συνέδριο του Economist στο Λαγονήσι, δήλωσε πως «οι
περισσότεροι στρατοί μας ζουν σε άλλη εποχή. Αν δεν επενδύσουμε
τώρα στην Τεχνητή Νοημοσύνη, στις ψηφιακές τεχνολογίες μάχης και
στη διαλειτουργικότητα, θα μιλάμε αύριο για άμυνα με όρους του
χθες». Η φράση αυτή είναι μια γενναία, αλλά και ανησυχητική
διαπίστωση: αφορά την αναντιστοιχία μεταξύ του ταχύτατα
μεταβαλλόμενου χαρακτήρα του σύγχρονου πολέμου και των
παρωχημένων δογμάτων που ακόμα διαμορφώνουν την ελληνική
αμυντική σκέψη.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία το απέδειξε. Η τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ), ο
κυβερνοπόλεμος, οι χαμηλού κόστους drones, οι αισθητήρες και οι
έξυπνες πλατφόρμες άλλαξαν τους όρους της ισχύος. Η Ελλάδα δεν
μπορεί να προσέρχεται σε αυτό το νέο περιβάλλον με μέσα και
αντιλήψεις του 20ού αιώνα. Πιθανή εμμονή στα αμυντικά –

αποτρεπτικά δόγματα του χθες, είναι «συνταγή» ήττας σε ενδεχόμενη
στρατιωτική σύγκρουση.
Επιθετική νομιμότητα και τεχνολογική ανασύνταξη: Η αμυντική
θωράκιση της χώρας δεν μπορεί να στηρίζεται πια στην αριθμητική ισχύ
ή σε εξοπλισμούς χωρίς δόγμα. Χρειάζεται ανασχεδιασμός, ταχύτητα
στην προσαρμογή και εκπαίδευση σε νέα πεδία μάχης: στον
κυβερνοχώρο, στην ηλεκτρονική παραπλάνηση, στην ΑΙ και στις
πλατφόρμες αυτόνομης στόχευσης. Η κοινωνία πρέπει να στηρίξει αυτή
την προσπάθεια και να αντιληφθεί ότι η «τεχνολογική επανάσταση στην
άμυνα» δεν είναι πολυτέλεια, είναι όρος επιβίωσης.
Αν δεν ανταποκριθούμε, κινδυνεύουμε όχι μόνο με απώλεια ισχυρής
αποτροπής, αλλά και με στρατηγική υποβάθμιση της χώρας. Η Ελλάδα
δεν έχει την πολυτέλεια να παρακολουθεί τις εξελίξεις. Οφείλει να τις
διαμορφώνει, με αποφασιστικότητα και στρατηγική πυξίδα.