Η κεντρική είδηση από το Ιnflation Monitor της Τράπεζας της Ελλάδος είναι ότι ο πληθωρισμός στη χώρα μας θα κινηθεί με ρυθμό 2,5% το 2025, έναντι 2% στην Ευρωζώνη. Πρόκειται για διόρθωση προς τα κάτω, σε σύγκριση με την αρχική πρόβλεψη του 2,9%. Τα δεδομένα όμως ενδέχεται να έχουν ήδη ανατραπεί, μετά την επίθεση του Ισραήλ στο Ιράν και την εκτόξευση των τιμών του πετρελαίου.
Η απόσταση είναι σημαντικά μεγαλύτερη στον δομικό πληθωρισμό, όταν δεν υπολογίζουμε τις ευμετάβλητες τιμές των τροφίμων και την ενέργειας, με τις προβλέψεις για την Ελλάδα να ανέρχονται στο 3,6%, έναντι 2,4% στην Ευρωζώνη.
Η παράπλευρη, αλλά όχι ήσσονος σημασίας, είδηση, είναι η τεράστια ψαλίδα που μας χωρίζει από την υπόλοιπη Ευρωζώνη στις τιμές των μη επεξεργασμένων τροφίμων και των υπηρεσιών.
Πανάκριβα τα φρέσκα τρόφιμα
Τα μέλη των οικογενειών που επιφορτίζονται με τα ψώνια στο σουπερμάρκετ και τη λαϊκή έχουν καταλάβει ότι από την άνοιξη και μετά ο πληθωρισμός στα φρέσκα προϊόντα έχει κυριολεκτικά ξεφύγει.
Θες οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και οι αντίξοες καιρικές συνθήκες, που κατέστρεψαν σημαντικό μέρος της παραγωγής σε εποχικά προϊόντα, θες η απομείωση του ζωικού κεφαλαίου λόγω ζωονόσων και εγκατάλειψης της κτηνοτροφίας, θες η κερδοσκοπία των μεσαζόντων, το αποτέλεσμα είναι κοινό: Ο ρυθμός των ανατιμήσεων σε φρούτα, λαχανικά, κρέας, ψάρια, θυμίζει τις εποχές της μεγάλης πληθωριστικής κρίσης του 2022-23.
Συνολικά ο εναρμονισμένος πληθωρισμός στα μη επεξεργασμένα τρόφιμα στην Ελλάδα άγγιξε τον Μάιο το 9% – υπερδιπλάσιος από την Ευρωζώνη όπου κινήθηκε στο 4,4%.
Αντίστροφα κινείται ο πληθωρισμός στην Ελλάδα
Το πιο ανησυχητικό είναι ότι ενώ ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη κινείται πτωτικά, στην Ελλάδα όσο πλησιάζουμε στο ζενίθ της τουριστικής σεζόν, ο πληθωρισμός φουντώνει.
Ειδικά στα φρέσκα τρόφιμα η επιτάχυνση του πληθωρισμού είναι εκρηκτική, ενώ πλέον έχουν αρχίσει να «τσιμπάνε» και τα επεξεργασμένα τρόφιμα – εξαιτίας και των ανατιμήσεων σε καφέ και κακάο.
Το μόνο που μετριάζει τον συνολικό πληθωρισμό στα τρόφιμα είναι η πτώση των τιμών στο ελαιόλαδο, μετά την εξωφρενική άνοδο του 2024, που άγγιξε το 67%.
Φωτιά στις τιμές των υπηρεσιών
Σε επίπεδα υπερδιπλάσια του συνολικού πληθωρισμού κινούνται οι ανατιμήσεις στις υπηρεσίες, με 5,2% στην Ελλάδα έναντι 3,2% στην Ευρωζώνη.
Σύμφωνα με την ανάλυση της ΤτΕ, ο πληθωρισμός στις υπηρεσίες θα συνεχίζει να κινείται σε επίμονα υψηλά επίπεδα, Οι εκρηκτικές αυξήσεις στα ενοίκια, οι αυξήσεις στους έμμεσους φόρους και οι ανοδικές πιέσεις από την υψηλή τουριστική ζήτηση, κρατάνε αναμμένη τη φωτιά στον πληθωρισμό των υπηρεσιών.
Τουρισμός και πληθωρισμός
Το σύνθημα «Οι διακοπές σας (είναι) η μιζέρια μου», που ακούγεται όλο και πιο ηχηρά σε «τουριστουπόλεις» της Ιβηρικής χερσονήσου, έχει εφαρμογή και στην Ελλάδα. Από τη μία οι τουριστικές εισπράξεις μεταφράζονται σε αύξηση του ΑΕΠ, συγκρατούν κάπως το έλλειμμα στο ισοζύγιο συναλλαγών και προσφέρουν επιπλέον εισόδημα για διόλου ευκαταφρόνητα στρώματα του πληθυσμού.
Από την άλλη, για μια εξίσου κρίσιμη μάζα ανθρώπων, η αχαλίνωτη κερδοσκοπία επί της γης και των ακινήτων και η μετατροπή ολόκληρων περιοχών σε «τουριστικές παιδικές χαρές», ισοδυναμεί με οικονομικό στραγγαλισμό ακόμα και με εκτοπισμό.
Εργαζόμενοι, εκπαιδευτικοί, φοιτητές, υγειονομικοί καλούνται με πενιχρούς μισθούς Ελλάδας να επιβιώσουν σε πόλεις που οι τιμές τους απευθύνονται σε πορτοφόλια «κρουαζιέρας» και «χρυσής βίζας».
Οι πληθωριστικές πιέσεις επιβαρύνουν και όσους βουτάνε το ράμφος τους στα ψίχουλα που πέφτουν από το τραπέζι με το τουριστικό φαγοπότι, «ροκανίζοντας» τα όποια οφέλη.
Ο πληθωρισμός δεν είναι (μόνο) εισαγόμενος
Ο δομικός πληθωρισμός στην Ελλάδα τον Μάιο κινήθηκε αυξητικά, στο 4%, ενώ στην Ευρωζώνη υπήρξε αποκλιμάκωση στο 2,3%. Η δε υποχώρηση στις τιμές της ενέργειας στην Ελλάδα ήταν πολύ μικρότερη από ό,τι στην Ευρωζώνη, μόλις -1,5% έναντι -3,6%, εξαιτίας της μεγάλης ανόδου στο ηλεκτρικό ρεύμα (18%).
Τα παραπάνω, σε συνδυασμό με το ράλι στα φρέσκα τρόφιμα, αποδυναμώνουν το επιχείρημα της κυβέρνησης ότι έχουμε να κάνουμε κυρίως με «εισαγόμενο πληθωρισμό».
Αντίθετα ενισχύουν τις βάσιμες υποψίες ότι έχουμε να κάνουμε με φαινόμενα κερδοσκοπίας, που επιμένουν παρά τα πρόστιμα και τους ελέγχους.
Παράλληλα, η πληθωριστική ψαλίδα της Ελλάδας από την Ευρωζώνη, αναδεικνύει τις δομικές αδυναμίες της ελληνικής οικονομίας: Υποβάθμιση του πρωτογενούς τομέα, στρεβλώσεις στην αγορά της ενέργειας, δυσανάλογη φορολογική επιβάρυνση των νοικοκυριών και ελαφρύνσεις για τον πλούτο, πληθωρισμό κερδών για τις μεγάλες επιχειρήσεις και υποτίμηση των μισθών. Το μερίδιο των μισθών στο ΑΕΠ είναι το δεύτερο χαμηλότερο στην ΕΕ και διαρκώς υποχωρεί, ενώ το μερίδιο των κερδών, που είναι από τα υψηλότερα απογειώνεται.
Πληθωρισμό 8% αναμένουν οι καταναλωτές
Είναι γνωστό ότι η επιβάρυνση από τις πληθωριστικές αυξήσεις σε στέγαση, διατροφή, βασικές υπηρεσίες, είναι πολύ μεγαλύτερη για τα φτωχότερα νοικοκυριά.
Μια γεύση για το πώς αντιλαμβάνονται οι Έλληνες τις επιπτώσεις του πληθωρισμού στην τσέπη τους, μας δίνει η έρευνα καταναλωτικών προσδοκιών της ΕΚΤ. Οι μέσες προσδοκίες για τον πληθωρισμό τον επόμενο χρόνο αυξήθηκαν στην Ελλάδα σε 8%, από 5%, ενώ στην Ευρωζώνη σε 3,1% από 2,9%.
Αυτό σημαίνει ότι η αίσθηση του πληθωρισμού για τα ελληνικά νοικοκυριά είναι υπετριπλάσια από τον επίσημο πληθωρισμό.
