Του Βασίλη Ταλαμαγκα
Η Ευρωπαϊκή Ένωση ιδρύθηκε πάνω σε αρχές δημοκρατίας, διαφάνειας και αλληλεγγύης. Ωστόσο, στη σημερινή της μορφή, όλο και περισσότερο μοιάζει με έναν τεχνοκρατικό μηχανισμό αποκομμένο από τις πραγματικές ανάγκες των ευρωπαίων πολιτών. Επικεφαλής αυτού του συστήματος βρίσκεται η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία ενσαρκώνει όσο λίγοι την πολιτικά ανυπόληπτη στάση της ευρωπαϊκής νομενκλατούρας.
Αν και δεν εξελέγη ποτέ άμεσα από τους ευρωπαίους πολίτες, η Φον ντερ Λάιεν έχει αναλάβει ρόλο σχεδόν «προεδρικού» τύπου, ασκώντας τεράστια επιρροή στις αποφάσεις της Ένωσης, χωρίς να υπόκειται σε ουσιαστικό έλεγχο. Οι αποφάσεις της Επιτροπής λαμβάνονται πίσω από κλειστές πόρτες, συχνά υπό την καθοδήγηση λόμπι και ισχυρών εθνικών συμφερόντων, με ελάχιστο δημοκρατικό διάλογο.
Ενδεικτικό είναι το σκάνδαλο με τα SMS και τις μυστικές διαπραγματεύσεις με την Pfizer για τα εμβόλια, όπου η φον ντερ Λάιεν αρνήθηκε επίμονα να δώσει λογαριασμό στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η επιλεκτική διαφάνεια και η προστασία των μεγάλων επιχειρηματικών συμφερόντων υπονομεύουν τη θεσμική αξιοπιστία της Ε.Ε., την ώρα που οι πολίτες βλέπουν τις ανισότητες να μεγαλώνουν και τις αποφάσεις να λαμβάνονται ερήμην τους.
Πέρα όμως από τα θεσμικά, η πολιτική της στάση είναι συχνά πρόθυμη, ασαφής και υποταγμένη σε γεωπολιτικούς σχεδιασμούς ισχυρών κρατών-μελών. Η στάση της στο μεταναστευτικό, στις παραβιάσεις του κράτους δικαίου στην Ανατολική Ευρώπη, ή στην ανοχή αυταρχικών συμπεριφορών εντός Ε.Ε., επιβεβαιώνουν μια βαθιά έλλειψη πολιτικού θάρρους.
Οι Ευρωπαϊκές κοινωνίες διαβλέποντας τα «κενα» που έχει δημιουργήσει η Ευρωπαϊκή νομενκλατούρα ακόμα και σε σοβαρά ζητήματα δημοκρατίας βρίσκει τις ευκαιρίες και παρεμβαίνει .
Οι ευκαιρίες δίδονται πάντα με εκλογές . Δεν είναι τυχαίο ότι τα τελευταία χρονια ολη η Ευρωπαϊκή ήπειρος πηγαίνει δεξιά –ακρα δεξια . Δεν «παραφρόνησαν» οι Ευρωπαϊκοί πληθυσμοί . Απλα τιμωρούν .
Η Ευρώπη σήμερα έχει ανάγκη από ηγεσία με δημοκρατική νομιμοποίηση και ηθικό κύρος — όχι από έναν μηχανισμό που αναπαράγει τον εαυτό του μέσα από διαπλοκή και αδιαφάνεια. Η φον ντερ Λάιεν δεν είναι απλώς ένα πρόσωπο: είναι σύμπτωμα ενός προβλήματος βαθύτερου. Αν δεν αλλάξει πορεία η Ε.Ε., κινδυνεύει να χάσει ό,τι απέμεινε από την πολιτική της ψυχή. Και αν συμβεί αυτό θα υπονομευτεί η δημοκρατική διακυβέρνηση στην Ήπειρο και για τις επόμενες γενεές.
