Οι συνομιλίες στην Κωνσταντινούπολη είναι αμφίβολο αν θα οδηγήσουν σε κατάπαυση των εχθροπραξιών πριν συμφωνηθεί η οριστική λύση που θα είναι σύμφωνη με τα γενικότερα γεωπολιτικά συμφέροντα ΗΠΑ και Ρωσίας. Οι Ευρωπαίοι πιέζουν για επιπλέον κυρώσεις στη Ρωσία και άμεση ανακωχή, κάτι που αρνούνται οι Ρώσοι.
Οι δυτικοί της έταξαν τον ουρανό με τ’ άστρα. Είσοδο στο ΝΑΤΟ, στρατιωτική βοήθεια, επενδύσεις, σύνδεση με την Ευρωπαϊκή Ένωση, αρκεί να αποτελούσε το προπύργιο απέναντι στη Ρωσία. Την ήθελαν σαν προέκταση των ανατολικοευρωπαϊκών χωρών που εντάχθηκαν στο ΝΑΤΟ παρά τις υποσχέσεις στον Γκορμπατσόφ το 1990 ότι δεν θα γίνει επέκταση ‘’ούτε κατά μια ίντσα’’. Ήθελαν να φθείρουν την ρωσική πολεμική μηχανή, να βουλιάξει η ρωσική οικονομία, να πέσει ο Πούτιν και να τρομάξει η Κίνα.
Δεν έλαβαν υπόψη ότι έμπαιναν στο «μαλακό υπογάστριο» της Ρωσίας, πλησίαζαν τη Μόσχα και δεν άκουσαν τις προειδοποιήσεις Πούτιν στο Μόναχο το 2007. Υποτίμησαν την ρωσική επέμβαση στην Γεωργία το 2008 και αποδείχτηκε ότι είχαν άγνοια για την συσπείρωση του ρωσικού λαού γύρω από τους ηγέτες του στις κρίσιμες περιπτώσεις.
Την απέτρεψαν να συμφωνήσει στην Κωνσταντινούπολη το 2022, δυο μήνες μετά την εισβολή, υποσχόμενοι μεγάλη στρατιωτική υποστήριξη. Η βοήθεια αυτή άργησε και στάλθηκε με το σταγονόμετρο. Ο λόγος της μετρημένης βοήθειας στο αρχικό στάδιο ήταν η έλλειψη πυρομαχικών στις δυτικές χώρες, τα μικρά αποθέματα αρμάτων και πυροβολικού μετά τον ψυχρό πόλεμο και οι δισταγμοί για διάχυση της υψηλής τεχνολογίας. Στο δεύτερο στάδιο, μετά τις αρχές του 2023, όταν άρχισε η μαζική αποστολή όπλων πριν την αποτυχημένη αντεπίθεση, το παιγνίδι είχε χαθεί γιατί η ρωσική πολεμική μηχανή είχε ενεργοποιήσει τις παλιές σοβιετικές βιομηχανίες.
Όταν εκτοξεύθηκε η ουκρανική αντεπίθεση το καλοκαίρι του 2023 οι Βρετανοί και Αμερικανοί σύμβουλοι δεν απέτρεψαν το σκόρπισμα των δυνάμεων σε πολλούς άξονες επίθεσης, με αποτέλεσμα αδύναμες επιθέσεις και συντριβή στον ισχυρό τοίχο της ρωσικής άμυνας.
Ίσως οι δυτικοί σύμμαχοι δεν είχαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον να δουν μια νίκη της Ουκρανίας. Τους συνέφερε περισσότερο μια αδύναμη Ουκρανία, χειραγωγήσιμη στο μέλλον, που θα είναι πρόθυμη να παραδώσει όλα τα χρυσαφικά της, τον ορυκτό πλούτο και το μέλλον της.
Αυτό φάνηκε με τις δυο συμφωνίες για παράδοση του ουκρανικού ορυκτού πλούτου στους Βρετανούς αρχικά και μετά την 30η Απριλίου στους Αμερικανούς.
Η Ουκρανία έκανε τις συμφωνίες για να λάβει εγγυήσεις ασφαλείας.
Είναι όμως αμφίβολο αν πάρει τέτοιες εγγυήσεις πλην της παγίωσης της κατάστασης ως έχει έναντι της ειρήνης ή ακόμη αν θα έχει οικονομικό όφελος για την ανοικοδόμηση της χώρας.
Σύμφωνα με το ινστιτούτο SIPRI, το 2023 η Ουκρανία είσπραξε μόλις 1,5 δις δολ. από πώληση ορυκτών. Οι αμερικανικές εκτιμήσεις για ύπαρξη 500 δις δολ. σπάνιων γαιών βασίστηκαν σε αμφίβολες εκτιμήσεις της σοβιετικής εποχής. Σίγουρα υπάρχουν μεγάλα αποθέματα λιθίου, γραφίτη, μαγγανίου και τιτανίου αλλά τα δυο από τα τέσσερα μεγαλύτερα αποθέματα λιθίου βρίσκονται στις κατεχόμενες από τους Ρώσους περιοχές. Στις περιοχές αυτές βρίσκονται τα 80% των υδρογονανθράκων, κάρβουνου, σιδήρου και φυσικού αερίου. Ήδη το λιμάνι της Μαριούπολης χρησιμοποιείται από τους Ρώσους για εξαγωγές σιτηρών, χημικών και μεταλλουργικών προϊόντων.
Οι αμερικανικές προτάσεις για ειρήνη με παράλληλη μείωση των κυρώσεων στη Ρωσία θυμίζει την παλιά πρακτική του «να παίρνεις από το θύμα και να προσφέρεις στον επιτιθέμενο». Παρόμοια τακτική εφαρμόσθηκε στο Ιράκ του Σαντάμ όταν παρακινήθηκε από τους Αμερικανούς σε πόλεμο με το Ιράν για να ρίξουν το καθεστώς των αγιατολάχ. Έσπρωχναν το Ιράκ στον πόλεμο, έδιναν και στο Ιράν όπλα (περίπτωση Irangate και Κόντρας στη Νικαράγουα). Ο πόλεμος διήρκεσε οκτώ χρόνια (1980-1988), αποδυνάμωσε και τις δυο χώρες και τελικά όταν ο Σαντάμ δεν ήταν τόσο πειθήνιος ή δεν χρειαζόταν, η χώρα του καταλήφθηκε και ο ίδιος οδηγήθηκε στην αγχόνη.
Κάτι παρόμοιο γίνεται με την Ουκρανία. Έπαιξε το ρόλο της, έχασε το 20% του εδάφους της, απέτυχε να στριμώξει τους Ρώσους και τελικά έγινε βάρος για τα παγκόσμια αμερικανικά συμφέροντα. Η πολιτική Τράμπ έχει βάλει άλλες προτεραιότητες, θέλει να τα βρει με τον Πούτιν και παρά τις ευρωπαϊκές αντιρρήσεις προσπαθεί να κλείσει το θέμα, σε βάρος του ‘’πρόθυμου’’ Ζελένσκι, έχοντας στο νου αυτό που είχε γράψει τον 19ο αιώνα ο Άγγλος αστός οικονομολόγος Ντ. Ρικάρντο ‘’αν με κάθε συσσώρευση κεφαλαίου ήμασταν σε θέση να αποκτήσουμε ένα νέο κομμάτι εύφορης γης για το νησί μας, τα κέρδη δεν θα έπεφταν ποτέ’’.
Οι συνομιλίες στην Κωνσταντινούπολη είναι αμφίβολο αν θα οδηγήσουν σε κατάπαυση των εχθροπραξιών πριν συμφωνηθεί η οριστική λύση που θα είναι σύμφωνη με τα γενικότερα γεωπολιτικά συμφέροντα ΗΠΑ και Ρωσίας. Οι Ευρωπαίοι πιέζουν για επιπλέον κυρώσεις στη Ρωσία και άμεση ανακωχή, κάτι που αρνούνται οι Ρώσοι.
Η κρυφή επιθυμία της Μ. Βρετανίας, Γαλλίας, Γερμανίας είναι η αποτυχία στις συνομιλίες για να διατηρηθεί το ψυχροπολεμικό κλίμα στην Ευρώπη, να δουλέψουν οι πολεμικές βιομηχανίες και οι εξοπλισμοί και να χρησιμοποιήσουν την «οικονομία πολέμου» σαν στοιχείο εσωτερικής συνοχής. Μετά το ψυχροπολεμικό κλίμα θα ακολουθήσει η μείωση της δημοκρατίας και των κοινωνικών παροχών για να τροφοδοτηθεί το Rearm και η πόλωση. Αφού απέτυχαν στη συνοχή μέσω της ανάπτυξης καταφεύγουν στον πόλεμο για να διατηρήσουν τα κέρδη.
Η διατάραξη της διεθνούς τάξης και η ανάδυση νέων πόλων ισχύος έχει περιπλέξει τα πράγματα. Είδαμε αυτές τις μέρες το Πακιστάν να πολεμάει με κινεζικά και αμερικανικά όπλα εναντίον της Ινδίας που χρησιμοποιούσε ρωσικά και γαλλικά. Οι συμμαχίες αναδιατάσσονται. Τα συμφέροντα και η πολιτική που τα εκφράζει προσαρμόζονται στη ρευστή πραγματικότητα. Η Τουρκία με την πολυδιάστατη πολιτική αναβαθμίζει τη θέση της σαν ενδιάμεσος κρίκος και μεσολαβητής στα συμφέροντα των μεγάλων.
Η ελληνική κυβερνητική πολιτική, πιο «δεδομένη» παρά ποτέ, κινδυνεύει να βρεθεί στο κενό όταν κάποιος άλλος εξυπηρετήσει καλύτερα τα συμφέροντα των ισχυρών. Ξέρουμε ήδη πόσο μας άφησαν στον αέρα σε κρίσιμες στιγμές οι σύμμαχοι Αμερικανοί, Γερμανοί, Γάλλοι κ.α. Να θυμηθούμε πόσο υπάκουη ήταν η κυβέρνηση Ζελένσκι και πόσο λάθος έκανε όταν ακολούθησε τις δυτικές οδηγίες για ναυάγιο στη συμφωνία της Κωνσταντινούπολης, την άνοιξη του 2022. Τώρα πληρώνει της μετρητοίς το τίμημα.
Σε ένα κόσμο που αλλάζει, η «δεδομένη» υποταγή είναι συνταγή αποτυχίας. Οι εμμονές και οι φοβίες πληρώνονται. Η εξυπηρέτηση των ξένων και της ολιγαρχίας αποθρασύνει τους ωφελημένους.
Ας θυμηθούμε το γνωμικό «όπως στρώσεις θα κοιμηθείς». Μόνο που στη περίπτωση τη δική μας δεν έχει επιπτώσεις στην κυβέρνηση αλλά στο σύνολο της χώρας.
(Ο Νίκος Τόσκας είναι υποστράτηγος ε.α. και πρώην υπουργός)
https://www.dnews.gr/eidhseis/opinion/526630/i-oukrania-sti-pagida-ton-megalon-dynameon
