Ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου και ο κορυφαίος σύμβουλός του σε θέματα ασφάλειας Τζόναθαν Πάουελ εργάστηκαν εντατικά για να διασώσουν τη διαλυμένη σχέση μεταξύ Κιέβου και Ουάσινγκτον, καταρτίζοντας ένα σχέδιο εκεχειρίας που θα μπορούσε μια μέρα να ανοίξει τον δρόμο για την ειρήνη.
Το βράδυ της Τρίτης, ο Κιρ Στάρμερ ανάρτησε δύο μηνύματα στο WhatsApp, το ένα γαι τον Τραμπ και το άλλο για τον Ζελένσκι Τους συνεχάρη και τους δύο για τη συμφωνία τους σε ένα σχέδιο εκεχειρίας μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας και για την αποκατάσταση της ζωτικής σημασίας ροής στρατιωτικής βοήθειας και πληροφοριών από την Ουάσιγκτον προς το Κίεβο.
Ήταν μια σύντομη στιγμή ανακούφισης για τον Βρετανό πρωθυπουργό, ο οποίος πέρασε τους τελευταίους δύο μήνες προσπαθώντας να συσπειρώσει συμμάχους στην υπόθεση του Κιέβου. Και είναι σχεδόν βέβαιο ότι δεν θα είχε συμβεί χωρίς αυτόν.
Αυτό που λίγοι συνειδητοποίησαν ήταν ότι ο Starmer και ένας από τους πιο έμπιστους συμβούλους του εργάζονταν εντατικά στο παρασκήνιο την τελευταία εβδομάδα πάνω σε ένα σχέδιο της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός. Κρίσιμα, έπρεπε πρώτα να πείσουν τον Τραμπ και τον Ζελένσκι να αφήσουν στην άκρη την εκρηκτική διαφωνία τους στο Οβάλ Γραφείο στις 28 Φεβρουαρίου και να κοιτάξουν ξανά προς την ειρήνη.
«Είμαι ικανοποιημένος που σημειώσαμε πρόοδο», αντανακλούσε την Τετάρτη ο Starmer, μιλώντας στο βρετανικό κοινοβούλιο. «Και είμαι εξαιρετικά ικανοποιημένος που η υποστήριξη των ΗΠΑ προς την Ουκρανία έχει τεθεί πίσω».
Δώδεκα ημέρες νωρίτερα, οι ελπίδες για κάθε είδους συμφωνία μεταξύ του προέδρου των ΗΠΑ και του ηγέτη της Ουκρανίας βρίσκονταν σε ερείπια.
Σε πρωτοφανείς σκηνές, ο Τραμπ και ο αντιπρόεδρός του Τζέι Ντι Βανς εξαπέλυσαν την απογοήτευσή τους στον Ζελένσκι κατά τη διάρκεια τηλεοπτικής συνάντησης στο Οβάλ Γραφείο. Ο Ουκρανός ηγέτης δεν είχε δείξει επαρκή ευγνωμοσύνη για την αμερικανική βοήθεια, εξαγριώθηκε ο Βανς.
Ο Ζελένσκι « τζογάρει με τον Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο», προειδοποίησε ο Τραμπ, προσθέτοντας: «Δεν είστε σε καλή θέση, δεν έχετε τα χαρτιά σας αυτή τη στιγμή». Ο Zelenskyy, ο οποίος ήταν επίσης εμφανώς εκνευρισμένος, ανταπέδωσε: «Δεν παίζω χαρτιά».
Ο υπόλοιπος δυτικός κόσμος παρακολουθούσε με τρόμο. Ευρωπαίοι ηγέτες και αξιωματούχοι, σαφώς συναισθηματικά φορτισμένοι μετά από αυτό που τους φάνηκε ως ενέδρα των δύο Αμερικανών, συντάχθηκαν για να υποστηρίξουν τον Ζελένσκι.
«Αν κάποιος παίζει τον Γ’ Παγκόσμιο Πόλεμο, το όνομά του είναι Βλαντιμίρ Πούτιν», δήλωσε ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν.
Ο ηγέτης της Πολωνίας και η επερχόμενη καγκελάριος της Γερμανίας υποστήριξαν επίσης τον πρόεδρο της Ουκρανίας. Η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έστειλε tweet στον Ζελένσκι : «Να είσαι δυνατός, να είσαι γενναίος, να είσαι ατρόμητος. Δεν είσαι ποτέ μόνος».
Από τον Στάρμερ, ωστόσο, υπήρξε σιωπή.
Εκείνη η στιγμή πρέπει να ήταν ιδιαίτερα δύσκολη για τον Βρετανό ηγέτη. Λίγες ώρες προτού ο Ζελένσκι φτάσει στην Ουάσιγκτον για την συνάντηση , ο Στάρμερ είχε προσπαθήσει να προσεταιριστεί τον Τραμπ από την ίδια θέση στο Οβάλ Γραφείο, περνώντας στον πρόεδρο μια πρόσκληση από τον βασιλιά Κάρολο για μια άνευ προηγουμένου δεύτερη κρατική επίσκεψη στη Βρετανία.
Το ταξίδι του Στάρμερ χαιρετίστηκε ως μεγάλη επιτυχία, ακόμη και αν δεν απέδωσε την υπόσχεση που ήθελε για ένα αμερικανικό στρατιωτικό «στήριγμα» για μια μελλοντική ειρηνευτική δύναμη στην Ουκρανία.
Η οργισμένη σκηνή μεταξύ του Τραμπ και του Ζελένσκι έθεσε τον πρωθυπουργό ενώπιον μιας φρικτής επιλογής. Δεν μπορούσε να επικρίνει ανοιχτά τον Τραμπ και τον Βανς τόσο σύντομα μετά το δικό του φλέρτ στον Λευκό Οίκο, αλλά ήθελε επίσης να δείξει υποστήριξη για την Ουκρανία και να κρατήσει τους Ευρωπαίους ηγέτες στο πλευρό του, καθώς προσπαθούσε να λειτουργήσει ως «γέφυρα» μεταξύ της Ευρώπης και μιας πλέον εξαιρετικά ασταθούς Αμερικής.
Αντί να συμμετάσχει στη φρενίτιδα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, ο Στάρμερ επέλεξε την πιο ήπια επιλογή, στέλνοντας μια δήλωση από έναν εκπρόσωπο για «ακλόνητη υποστήριξη» προς την Ουκρανία.
Στην πραγματικότητα, ο Στάρμερ είχε αρχίσει να εργάζεται ιδιωτικά για μια λύση. «Η αντίδρασή του ήταν να σηκώσει το τηλέφωνο, όχι να φτάσει στο Twitter», σύμφωνα με άτομο που γνωρίζει την κατάσταση. Ο Στάρμερ πραγματοποίησε τηλεφωνήματα τόσο με τον Τραμπ όσο και με τον Ζελένσκι και άρχισε να εργάζεται πάνω σε ένα σχέδιο.
Ο προσωπάρχης του Σταρμερ ο Μόργκαν Μακ Σουίνι έχει ένα μάντρα για τον χειρισμό κρίσεων. “Η επιτυχία στην πολιτική δεν σημαίνει να μένεις στα λάθη, λέει ο Μακ Σουίνι . Δεν είσαι ποτέ μόνος “.
Το πρωί μετά την επεισοδιακή συνάντηση στο Οβάλ Γραφείο, ο Ζαλένσκι προσγειώθηκε στο Λονδίνο για μια συνάντηση Ευρωπαίων και άλλων ηγετών που θα μπορούσαν δυνητικά να σχηματίσουν τον «συνασπισμό των προθύμων» που θέλουν να συγκροτήσουν ο Στάρμερ και ο Μακρόν .
Ουκρανοί υποστηρικτές είχαν συγκεντρωθεί έξω από την Ντάουνινγκ Στριτ για να καλωσορίσουν τον Ζελένσκι στο Λονδίνο μετά το δράμα στον Λευκό Οίκο. Καθώς ο Ουκρανός ηγέτης βγήκε από το αυτοκίνητό του, ο Σταρμερ τον χαιρέτησε με μια αγκαλιά, έχοντας συνείδηση του πόσο συγκινημένος φαινόταν ο Zelenskyy από τις επευφημίες του πλήθους.
Μετά από μια μονοήμερη σύνοδο κορυφής μέσα στους πολυελαίους και τη χρυσοποίκιλτη διακόσμηση του Lancaster House, το οποίο αποτέλεσε και το σκηνικό του παλατιού του Μπάκιγχαμ στη σειρά του Netflix «The Crown», ο Στάρμερ εξέθεσε τι είχαν συμφωνήσει οι ηγέτες.
Είχαν ορκιστεί να συνεχίσουν να εφοδιάζουν τον στρατό της Ουκρανίας με όπλα- απαίτησαν οποιαδήποτε μόνιμη συμφωνία να διασφαλίζει την ασφάλεια της Ουκρανίας και το Κίεβο να συμμετέχει στη διαπραγμάτευσή της- δεσμεύτηκαν να ενισχύσουν την άμυνα της Ουκρανίας για να αποτρέψουν οποιαδήποτε μελλοντική ρωσική επίθεση- και υποσχέθηκαν να αναπτύξουν δυνάμεις για τη διατήρηση της ειρήνης.
Ο Στάρμερ προχώρησε ακόμη περισσότερο, λέγοντας ότι θα έβαζε βρετανικές «μπότες στο έδαφος και αεροπλάνα στον αέρα» στο πλαίσιο μιας μελλοντικής ειρηνευτικής αποστολής.
Τις ημέρες που ακολούθησαν, οι ηγέτες της ΕΕ συγκεντρώθηκαν στις Βρυξέλλες και συμφώνησαν να αυξήσουν τις στρατιωτικές τους δαπάνες σε επίπεδα που δεν είχαν παρατηρηθεί από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου.
Ωστόσο, παρά τις σαφείς ενδείξεις ότι η Ευρώπη προσπαθούσε να εντείνει τις προσπάθειές της, ο Τραμπ δεν φάνηκε να ακούει – ή να διαβουλεύεται πολύ με τον στενότερο σύμμαχό του. Στις 3 Μαρτίου, ο Τραμπ σταμάτησε την παροχή στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία, προφανώς χωρίς να προειδοποιήσει τον Στάρμερ σε ένα τηλεφώνημα που μοιράστηκαν λίγες ώρες πριν. Στη συνέχεια, ο Τραμπ απαγόρευσε στους Αμερικανούς κατασκόπους να μοιράζονται πληροφορίες σχετικά με τις ρωσικές δραστηριότητες με το Κίεβο.
Ακολούθησαν αναφορές ότι οι ουκρανικές δυνάμεις υπολείπονταν στο πεδίο της μάχης στην περιοχή του Κουρσκ στη δυτική Ρωσία, όπου είχαν καταλάβει κάποια εδάφη, και υπήρχε ο φόβος ότι η Ουκρανία θα ήταν περαιτέρω εκτεθειμένη σε ρωσικές επιθέσεις χωρίς αμερικανικές πληροφορίες.
Καθ’ όλη τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ο Στάρμερ βρισκόταν σε εντατική επαφή με τον Μακρόν.
Πρόκειται για μια σχέση που μπορεί να φαινόταν απίθανη, ιδίως δεδομένης της προηγούμενης έντασης μεταξύ Βρετανίας και Γαλλίας για το Brexit. Όμως, ως επικεφαλής των δύο πυρηνικών στρατιωτικών δυνάμεων της Ευρώπης, οι δύο τους δημιούργησαν δεσμό και εργάστηκαν ως ομάδα ταυτοποίησης για να ενθαρρύνουν τον Τραμπ και τον Ζελένσκι να πλησιάσουν σε μια συμφωνία, ανταλλάσσοντας ιδέες και φιλοξενώντας εναλλάξ συναντήσεις στο Παρίσι και το Λονδίνο. Ο Στάρμερ «κάνει σπουδαία δουλειά», ειδικά με τον Τραμπ, δήλωσε πρόσφατα ένας Γάλλος αξιωματούχος.
Οι Βρετανοί αξιωματούχοι ήταν πεπεισμένοι ότι ο Zelenskyy έπρεπε να μπαλώσει τα πράγματα με τον Trump. Τελικά, ο Ουκρανός ηγέτης υποχώρησε. Σε μια συμφιλιωτική επιστολή που θεωρήθηκε από ορισμένους ως απολογία, δήλωσε ότι είναι έτοιμος να εργαστεί για την ειρήνη υπό την «ισχυρή ηγεσία» του Τραμπ και χαρακτήρισε τη σύγκρουση με τον Λευκό Οίκο ως «λυπηρή».
Κεντρικό ρόλο στις προσπάθειες για την αποκατάσταση των σχέσεων διαδραμάτισε ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας της Βρετανίας Τζόναθαν Πάουελ. Βετεράνος της κυβέρνησης του Τόνι Μπλερ από το 1997 έως το 2007, όπου διετέλεσε προσωπάρχης, ο Πάουελ έχει ιστορικό στο χειρισμό φαινομενικά αδύνατων διαπραγματεύσεων, έχοντας εργαστεί για τη μεσολάβηση για την επίτευξη ειρηνευτικής συμφωνίας στη Βόρεια Ιρλανδία τη δεκαετία του 1990.
Την περασμένη εβδομάδα, ο Στάρμερ ανέθεσε στον Πάουελ να διευθετήσει τη διαμάχη Ουκρανίας-ΗΠΑ, σύμφωνα με άτομα που γνωρίζουν το θέμα και δεν είχαν την άδεια να μιλήσουν δημοσίως. Ο Πάουελ συνεργάστηκε στενά με τον Αμερικανό ομόλογό του Μάικ Γουόλτς και διατηρούσε στενή επαφή με Γάλλους και Γερμανούς αξιωματούχους.
Δεν είχαν πολύ χρόνο στη διάθεσή τους: Η προγραμματισμένη συνάντηση μεταξύ Αμερικανών και Ουκρανών διπλωματών στη Σαουδική Αραβία την Τρίτη 11 Μαρτίου θα ήταν μια κρίσιμη ευκαιρία για να προχωρήσουν, ίσως η τελευταία ρεαλιστική ευκαιρία για κατάπαυση του πυρός.
Κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου, ο Πάουελ ταξίδεψε στο Κίεβο, όπου κάθισε με τον Ζελένσκι και τον προσωπάρχη του, Αντρίι Γέρμακ, για να συντάξουν τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός που ήλπιζαν ότι οι ΗΠΑ και η Ουκρανία θα υπέγραφαν αυτή την εβδομάδα.
Το προσχέδιο περιλάμβανε σχέδια για μέτρα «οικοδόμησης εμπιστοσύνης», συμπεριλαμβανομένης της ανταλλαγής κρατουμένων και της απελευθέρωσης των κρατούμενων πολιτών και της επιστροφής των ουκρανικών παιδιών που είχαν συλληφθεί από τη Ρωσία. Ο Στάρμερ ενημερωνόταν καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας, καθώς ο Πάουελ και οι αμερικανικές και ουκρανικές ομάδες εργάζονταν πάνω στο λεπτομερές κείμενο.
Τη Δευτέρα, το βράδυ πριν από τις κρίσιμες συνομιλίες στην Τζέντα της Σαουδικής Αραβίας, ο Στάρμερ τηλεφώνησε ξανά στον Trump.
Ήθελε να δειξει στον πρόεδρο ότι ο Ζελένσκι ήταν πραγματικά σοβαρός για την ειρήνη και ότι όλοι – συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου – είχαν εργαστεί σκληρά για να φτάσουν στο σημείο να έχουν ένα σχέδιο συμφωνίας. Είπε στον Trump ότι ήθελε οι Αμερικανοί να συνεχίσουν τις προμήθειες στρατιωτικής βοήθειας και την ανταλλαγή πληροφοριών μόλις ολοκληρωθεί η συμφωνία.
Η ανακοίνωση για την συμφωνία κατάπαυσης του πυρός , όταν ήρθε, ήταν το αποτέλεσμα ημερών αγωνιώδους διπλωματίας. Ωστόσο, είναι άγνωστο πόσο μπορεί να διαρκέσει η καλή θέληση; Λίγες ώρες αργότερα, ο Τραμπ επέβαλε δασμούς σε όλες τις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου, αγνοώντας τις εκκλήσεις των παραδοσιακών συμμάχων της Αμερικής στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου.
Ο Πάουελ θα μεταβεί στην Ουάσινγκτον την Παρασκευή για περισσότερες συνομιλίες με τους Αμερικανούς ομολόγους του, προτού ο Στάρμερ συγκαλέσει άλλη μια συνάντηση του συνασπισμού των προθύμων το Σάββατο. Η Ρωσία δεν έχει ακόμη συμφωνήσει ούτε καν στην προσωρινή εκεχειρία και οι μάχες χειροτερεύουν.
Ενώ ο Στάρμερ έχει κερδίσει τον θαυμασμό επειδή επανέφερε σε επαφή τον Τραμπ και τον Ζελένσκι, ορισμένοι δυτικοί αξιωματούχοι αμφιβάλλουν ιδιαιτέρως για το αν η Βρετανία έχει τη στρατιωτική δύναμη να διατηρήσει την ειρήνη. “Ο Κιρ είναι ένας διπλωματικός παίκτης ισχύος, οι τελευταίες εβδομάδες το απέδειξαν αυτό ιδιαίτερα” , δήλωσε ένας Αμερικανός αξιωματούχος. “Ωστόσο όλοι αναρωτιούνται επίσης αν στο στρατιωτικό μέτωπο -αυτό που μετράει πραγματικά για τον Πούτιν- το Ηνωμένο Βασίλειο δεν είναι χάρτινος τίγρης”.
Θα υπάρξει περισσότερη τεταμένη διπλωματία προτού υπογραφεί μια διαρκής ειρηνευτική συμφωνία, και πολλά πράγματα θα μπορούσαν ακόμη να πάνε στραβά. Στην Ντάουνινγκ Στριτ , η ομάδα του Σταρμερ θα συνεχίσει να προσπαθεί να κερδίσει την επόμενη ώρα καταλήγει το Politico.
