H Γαλλία φαίνεται σαν να βρίσκεται στο χείλος του γκρεμού. Τις τελευταίες μέρες, προστέθηκε η απειλή της οικονομικής κρίσης που κραδαίνει ο πρωθυπουργός Φρανσουά Μπαϊρού ο οποίος, όπως και ο προκάτοχός του πριν από ένα χρόνο, αδυνατεί να περάσει από τη Βουλή τον προϋπολογισμό.
Ο “μπαμπούλας” της επέμβασης του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ), που ακούστηκε ακόμη και από κυβερνητικά χείλη, έδωσε τροφή σε παρομοιώσεις με την Ελλάδα την εποχή της οικονομικής κρίσης. Είναι η γαλλική περίπτωση ίδια με την ελληνική;
Γιατί ξέσπασε η τελευταία αυτή πολιτική κρίση στη Γαλλία;
Αιτία της πολιτικής κρίσης είναι ο προϋπολογισμός του 20Δ26 που περιλαμβάνει περικοπές ύψους σχεδόν 44 δισ. ευρώ, ανάμεσά τους την κατάργηση δύο αργιών και πάγωμα των συντάξεων, με στόχο να περιοριστεί το έλλειμμα και ο όλο μεγαλύτερος δανεισμός για την κάλυψή του. Ο πρωθυπουργός Φρανσουά Μπαϊρού, του οποίου η κυβέρνηση δεν διαθέτει πλειοψηφία στη Βουλή, γνώριζε ότι δεν επρόκειτο να περάσει ο προϋπολογισμός από τους βουλευτές γι’ αυτό αποφάσισε να προλάβει τις εξελίξεις και ζήτησε ψήφο εμπιστοσύνης στις 8 Σεπτεμβρίου, επικαλούμενος τη δύσκολη κατάσταση στην οποία βρίσκεται η χώρα.
Θα λάβει ψήφο εμπιστοσύνης ο Μπαϊρού στις 8 Σεπτεμβρίου;
Δεν αναμένεται να την λάβει, όπως έχουν τα πράγματα σήμερα, γιατί τα κόμματα που τον στηρίζουν – το κεντρώο του Εμανουέλ Μακρόν, το δικό του κεντροδεξιό MoDem και δύο δεξιά κόμματα – δεν διαθέτουν πλειοψηφία στη Βουλή ενώ άλλα κόμματα που θα μπορούσαν να τον στηρίξουν, όπως οι Σοσιαλιστές και οι Οικολόγοι, έχουν δηλώσει ότι δεν θα το κάνουν. Η αριστερή Ανυπότακτη Γαλλία του Ζαν-Λυκ Μελανσόν αποκλείεται να τον στηρίξει και ήδη ζητά εκλογές, το ίδιο και η ακροδεξιά Εθνική Συσπείρωση της Μαρίν Λεπέν που καραδοκεί να κυβερνήσει. Προς το παρόν, δηλαδή, ο Μπαϊρού δεν φαίνεται να συγκεντρώνει πάρα 210 ψήφους, πολύ λιγότερες από τις απαιτούμενες 288 για να παραμείνει στην εξουσία.
Αν χάσει την ψήφο εμπιστοσύνης ο Μπαϊρού, τι θα συμβεί;
Θα παραιτηθεί και ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν θα ορίσει άλλον πρωθυπουργό (αν και μπορεί να ζητήσει από τον Μπαϊρού να παραμείνει ένα διάστημα ως υπηρεσιακός). Το πρόβλημα είναι ότι όποιος και αν αναλάβει, θα αντιμετωπίσει τις ίδιες δυσκολίες για να περάσει από τη Βουλή τον προϋπολογισμό. Πριν από ένα χρόνο, ο πρόεδρος Μακρόν όρισε τον δεξιό Μισέλ Μπαρνιέ στην πρωθυπουργία, όμως αυτός άντεξε μόλις τρεις μήνες και έπεσε εξ αιτίας του προϋπολογισμού.
Γιατί δεν πραγματοποιούνται πάλι εκλογές στη Γαλλία;
Αφότου ο πρόεδρος Μακρόν κήρυξε αιφνιδιαστικά πρόωρες εκλογές τον Ιούνιο του 2024, επειδή κατατροπώθηκε το κόμμα του στις Ευρωεκλογές, η Γαλλία βιώνει πολιτική αστάθεια κυρίως επειδή η Βουλή είναι τριχοτομημένη σε τρία μπλοκ, από τα οποία κανένα δεν διαθέτει πλειοψηφία: το κεντρώο-δεξιό μπλοκ του Μακρόν, το αριστερό-κεντροαριστερό του Μελανσόν και το ακροδεξιό της Λεπέν. Αν γίνουν εκλογές είτε θα επαναληφθεί το ίδιο σενάριο αδιεξόδου είτε θα έρθει η ακροδεξιά στην εξουσία.
Το γαλλικό χρέος φθάνει τα 3,345 τρισ. ευρώ (τέλος Μαρτίου 2025) και συσσωρεύτηκε την τελευταία 20ετία. Από 60% του ΑΕΠ στις αρχές της δεκαετίας του 2000, ξεπέρασε το 100% του ΑΕΠ το 2020 στη διάρκεια της πανδημίας και συνέχισε να αυξάνεται για να φθάσει το 113,9% του ΑΕΠ φέτος. Με δεδομένο ότι τα έξοδα ξεπερνούν τα έσοδα στον γαλλικό προϋπολογισμό κάθε χρόνο χωρίς εξαίρεση από το 1974, το γαλλικό κράτος αναγκάζεται να δανειστεί για να καλύψει αυτό το έλλειμμα. Τα τελευταία χρόνια το επιτόκιο με το οποίο δανείζεται η Γαλλία αυξήθηκε από σχεδόν 0% το 2021 στο 3,47% στις 25/8/2025. Μεγάλο μέρος του χρέους κάθε χρόνο οφείλεται στην εξυπηρέτηση του προηγούμενου χρέους και των τόκων, το οποίο αποτελεί το δεύτερο μεγαλύτερο έξοδο του κράτους. Για να γίνει βιώσιμη η κατάσταση, πρέπει το έλλειμμα του προϋπολογισμού να μειωθεί κάτω από το 3% του ΑΕΠ ως το 2029 (από 5,8% το 2024). Η βαθμολογία της Γαλλίας από τους οίκους αξιολόγησης πέρασε από ΑΑΑ το 2010 στο ΑΑ- φέτος με αρνητική προοπτική. Η πολιτική αστάθεια του τελευταίου χρόνου επιδεινώνει το χρέος καθώς περιορίζει την εμπιστοσύνη των αγορών στη χώρα, εκτοξεύοντας το επιτόκιο δανεισμού της.
Η Γαλλία κινδυνεύει σήμερα με οικονομική κατάρρευση, όπως η Ελλάδα πριν από 10-15 χρόνια;
Παρά τα προβλήματα, η Γαλλία δεν θεωρείται ότι βρίσκεται στο χείλος της κατάρρευσης, δηλαδή στο σημείο του να μην μπορεί να δανειστεί (λόγω υπέρογκων τόκων) για να καλύψει τις ανάγκες της ώστε να αναγκαστεί να επέμβει το ΔΝΤ, όπως συνέβη τότε στην Ελλάδα. Το γαλλικό κράτος δανείζεται ακόμα με επιτόκιο που κυμαίνεται στον μέσο όρο της ΕΕ. Επίσης, το γαλλικό χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ (113,9%) παραμένει μικρότερο από της Ελλάδας (153%), της Ιταλίας (138%) και των ΗΠΑ (122%).
