Την οικονομική παρέμβαση και στήριξη των υπουργείων Οικονομικών και Αγροτικής Ανάπτυξης αναμένουν οι εξαγωγικοί κλάδοι τα προϊόντα των οποίων απευθύνονται στο αμερικανικό καταναλωτικό κοινό και πρωτίστως στην ελληνική ομογένεια των ΗΠΑ(οι βασικοί αγοραστές των ελληνικών αγροτοδιατροφικών προϊόντων) προκειμένου να αντιμετωπίσουν την αύξηση κατά 20% των δασμών για τα προϊόντα τους που πωλούν στις ΗΠΑ και να περιορίσουν έτσι ένα μέρος της “χασούρας” που θα έχουν.
Ο εμπορικός πόλεμος που κήρυξε ο πρόεδρος Ντόναλντ Τράμπ ,μεταξύ άλλων , και στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης οδηγεί ήδη σε αβεβαιότητα την πορεία της οικονομίας στη γηραιά ήπειρο και εκτιμάται πως μόνο στην Ευρωζώνη η ανάπτυξη ,όπως εκτίμησε ο διοικητής της ΤτΕ Γιάννης Στουρνάρας θα μειωθεί φέτος κατά 0,3%-0,4% .
Κι αυτό εξαιτίας του γεγονότος πως τα Ευρωπαϊκά προϊόντα, μεταξύ αυτών και τα ελληνικά, λόγω της επιβολής υψηλών δασμών οι τιμές τους στην αγορά των ΗΠΑ θα αυξηθούν περιορίζοντας έτσι την πρόσβασή τους στο αμερικανικό καταναλωτικό κοινό με αποτέλεσμα την επιβράδυνση της Ευρωζώνης.
Περισσότερο για τη χώρα μας εκτιμάται ότι θα πληγούν ελιές, ελαιόλαδο, φέτα και κρασί. Μελέτη της Εθνικής Τράπεζας εκτίμησε ότι οριζόντια αύξηση των δασμών κατά 10% σε όλα τα εξαγόμενα προϊόντα από την ΕΕ προς τις ΗΠΑ θα μείωνε τις συνολικές ελληνικές εξαγωγές κατά περίπου 1,7%, σε σταθερές τιμές, και το ελληνικό ΑΕΠ κατά 0,4%, σωρευτικά μέχρι τα τέλη του 2026.
Γράφημα 1: Εξαγωγές της Ελλάδας στις ΗΠΑ ανά κλάδο (εκατ.€, 2024)
Γράφημα 2: Top 10 εξαγόμενα τρόφιμα & ποτά στις ΗΠΑ (εκατ.€, 2024)
Σύμφωνα με στοιχεία του Συνδέσμου Εξαγωγέων το 2024 οι ελληνικές εξαγωγές προς τις Ηνωμένες Πολιτείες ανήλθαν σε €2,41 δισ., σημειώνοντας αύξηση 13,9% σε σύγκριση με το 2023 και 20,7% σε σχέση με το 2020. Παρά τη θετική αυτή πορεία, οι εξαγωγές προς τις ΗΠΑ αντιπροσωπεύουν μόλις το 1% του ΑΕΠ της Ελλάδας, γεγονός που υποδηλώνει περιορισμένη οικονομική εξάρτηση από την αμερικανική αγορά. Κατά συνέπεια, η επιβολή των συγκεκριμένων δασμών, αν και αναμένεται να έχει αρνητικές συνέπειες στον εξαγωγικό κλάδο, εκτιμάται ότι θα επιφέρει έναν σχετικά μικρό αντίκτυπο στην ελληνική οικονομία.
Σε κλαδικό επίπεδο, τα τρόφιμα και ποτά αποτελούν τον μεγαλύτερο εξαγωγικό κλάδο προς τις ΗΠΑ, με μερίδιο 30,6%, ακολουθούμενο από τα πετρελαιοειδή με 22,8% και τα βιομηχανικά είδη με 16,5% (βλ. Γράφημα 1). Ιδιαίτερη σημασία για τον ελληνικό εξαγωγικό τομέα έχει η αμερικανική αγορά στον κλάδο των ελιών, καθώς το 2024 οι εξαγωγές ελληνικών ελιών προς τις ΗΠΑ ανήλθαν σε €201,6 εκατ., που αντιπροσωπεύουν περίπου το 26% των συνολικών εξαγωγών ελιάς (€761 εκατ.). Αυτό καταδεικνύει τη στρατηγική σημασία της αγοράς των ΗΠΑ για τον συγκεκριμένο κλάδο, καθώς παραμένει ένας από τους πιο δυναμικούς προορισμούς για το ελληνικό προϊόν. Μάλιστα, οι εξαγωγές ελιάς προς τις ΗΠΑ σημείωσαν αύξηση 39,1% σε σχέση με το 2023, γεγονός που υπογραμμίζει την αυξανόμενη ζήτηση και τη σταθερή παρουσία τους στην αμερικανική αγορά. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ελληνικές ελιές κατέχουν το 27,4% των συνολικών εξαγωγών του κλάδου των τροφίμων και ποτών προς την Αμερική, υπογραμμίζοντας τον κομβικό τους ρόλο στο διμερές εμπόριο. Σημαντικό ρόλο στις εξαγωγές διαδραματίζουν επίσης το εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο, η φέτα και η κομπόστα ροδάκινου (βλ. Γράφημα 2).
Παράλληλα, δεν πρέπει να υποτιμηθούν οι έμμεσες επιπτώσεις στις ελληνικές εξαγωγές των δασμών στις άλλες χώρες της ΕΕ που μπορεί να επηρεάσουν τις αντίστοιχες οικονομίες και την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών.
Σε κάθε περίπτωση η Ελλάδα διαθέτει συγκριτικό πλεονέκτημα στον τομέα των τροφίμων και ποτών και αυτό προσδοκά ότι θα αναγνωριστεί από τους εισαγωγείς και καταναλωτές των ΗΠΑ.
Θάνος Πασχάλης
